звар’яце́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. Захварэць на псіхічнае расстройства.

2. Страціць развагу, раз’юшыцца (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

звар’яце́ць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. звар’яце́ю звар’яце́ем
2-я ас. звар’яце́еш звар’яце́еце
3-я ас. звар’яце́е звар’яце́юць
Прошлы час
м. звар’яце́ў звар’яце́лі
ж. звар’яце́ла
н. звар’яце́ла
Загадны лад
2-я ас. звар’яце́й звар’яце́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час звар’яце́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

звар’яце́ць сов.

1. (заболеть психическим расстройством) сойти́ с ума́, помеша́ться; тро́нуться;

2. разг. (потерять способность соображать) обезу́меть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

звар’яце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

1. Захварэць на псіхічнае расстройства, страціць розум. Значна пазней Павел даведаўся, што Сеня звар’яцеў у вронкаўскай адзіночцы. Брыль. Калі суседка даведалася, што гэта быў яе сын, яна звар’яцела, доўга блукала па горадзе, а потым бясследна знікла. Гурскі.

2. Разм. Страціць развагу, раз’юшыцца, ашалець. Гаспадар спужаўся, пачуўшы пра немцаў, а гаспадыня зусім звар’яцела: крычыць немым голасам на ўсю вуліцу і гатова горла мне перагрызці за карову. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

обезу́меть сов. звар’яце́ць, ашале́ць;

обезу́меть от стра́ха звар’яце́ць ад стра́ху.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спя́тить сов., прост. звар’яце́ць;

◊

спя́тить с ума́ з’е́хаць з глу́зду, звар’яце́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

звіхну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зрушыцца ў суставе.

Палец звіхнуўся.

2. Страціць розум, звар’яцець (разм.).

Ад такіх перажыванняў можна з.

3. Збіцца з правільнага шляху, з правільных пазіцый.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сшымане́ць ’здурнець, звар’яцець’ (Бяльк.). Няясна; корань слова нагадвае ўласнае імя Шыман, параўн. змікіціць ’сцяміць’ ад Мікіта.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

азвярэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Страціць чалавечыя якасці; зрабіцца шалёным, раз’юшаным; набыць звярынае аблічча; звар’яцець. [Паніч:] Ты, мой міленькі, азвярэў і не помніш сам, што кажаш. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тро́нуться​III сов. (сойти с ума), разг. звар’яце́ць, стра́ціць ро́зум.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)