зашыва́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зашыва́юся |
зашыва́емся |
| 2-я ас. |
зашыва́ешся |
зашыва́ецеся |
| 3-я ас. |
зашыва́ецца |
зашыва́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зашыва́ўся |
зашыва́ліся |
| ж. |
зашыва́лася |
| н. |
зашыва́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зашыва́йся |
зашыва́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
зашыва́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зашыва́цца несов.
1. разг. залеза́ть, пря́таться;
2. прост. (с работой) зашива́ться;
1, 2 см. зашы́цца;
3. страд. зашива́ться; зата́чиваться; замётываться; см. зашыва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зашыва́цца 1, ‑аецца.
Незак. да зашыцца.
зашыва́цца 2, ‑аецца.
Зал. да зашываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашы́цца, -ы́юся, -ы́ешся, -ы́ецца; зак. (разм.).
1. Забрацца ў зацішнае, глухое месца і пад.; паглыбіцца ў што-н.
З. ў куток.
2. Не паспець зрабіць што-н.
З. з работай.
|| незак. зашыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
замётываться страд. зафастрыго́ўвацца; зашыва́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ушива́ться
1. ушыва́цца;
2. страд. ушыва́цца; зашыва́цца; см. ушива́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забива́ться
1. в разн. знач. забіва́цца; (забираться в угол и т. п. — ещё) зашыва́цца; см. заби́ться;
2. страд. забіва́цца; уганя́цца; рэ́зацца; кало́цца; см. забива́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ты́шчыцца разм. ‘пралазіць, прабірацца з цяжкасцю; лезці куды-небудзь’ (ТСБМ, Шат.; лаг., Гіл.), ‘хавацца, залазіць у шчыліну, у дзірку; зашывацца’ (маладз., Янк. Мат., Варл.), ты́шчыць ‘соваць’ (Шат.), ‘рыць, успорваць зямлю’: svińnia tyščuć łoh (Варл.). Няясна. Мажліва, адзіны захаваны ў сучасных славянскіх мовах адпаведнік ст.-слав. тъщати сѧ ‘спяшацца, імкнуцца, старацца, сіліцца’, паколькі старое рус. тщи́ться ‘тс’, ст.-серб. таштати се ‘тс’ лічацца запазычаннямі праз царкоўнаславянскую мову (ESJSt, 17, 1007), як і ст.-бел. тщитися ‘старацца’, адзначанае выключна ў рэлігійных тэкстах (ГСБМ). Магчыма, што захаванню архаізма ў абмежаваным арэале садзейнічалі фармальна і семантычна блізкія літ. kýščioti ‘соваць, усоўваць, запіхваць’, зваротнае kìštis ‘умешвацца’ няяснага паходжання (Смачынскі, 292).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)