зачына́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Той, хто пачынае якую-н. справу, пачынальнік.
Скарына — з. усходнеславянскага кнігадрукавання.
|| ж. зачына́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. зачына́льніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зачына́льнік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
зачына́льнік |
зачына́льнікі |
| Р. |
зачына́льніка |
зачына́льнікаў |
| Д. |
зачына́льніку |
зачына́льнікам |
| В. |
зачына́льніка |
зачына́льнікаў |
| Т. |
зачына́льнікам |
зачына́льнікамі |
| М. |
зачына́льніку |
зачына́льніках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зачына́льнік м. зачина́тель
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зачына́льнік, ‑а, м.
Той, хто пачынае якую‑н. справу; пачынальнік, заснавальнік. Скарына — зачынальнік усходнеславянскага кнігадрукавання. □ Карусь Каганец быў.. адным з першых зачынальнікаў палітычнай карыкатуры ў Беларусі. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачына́льніца, ‑ы, ж.
Жан. да зачынальнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачина́тель зачына́льнік, -ка м.; (инициатор) пачына́льнік, -ка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Піяне́р ’чалавек, які ўпершыню пранік у недаследаваную краіну і пасяліўся там’, ’зачынальнік’ (ТСБМ). З польск. pionier ці з рус. пионер ’тс’, якія (у рус. — праз ням. Pionier) з франц. pionnier < pion першапачаткова ’пехацінец’ < нар.-лац. pedonem < pes, ped‑is ’нага’ (Фасмер, 3, 264; SWO, 1980, 572; Голуб-Ліер, 373; Банькоўскі, 2, 583).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
піяне́р, ‑а, м.
1. Чалавек, які ўпершыню пранік у недаследаваную краіну і пасяліўся там (першапачаткова аб перасяленцах у Паўночную Амерыку).
2. Той, хто першы пракладвае дарогу ў якой‑н. новай галіне; зачынальнік. — Ва ўсякім разе, хлопцы, — казаў Садовіч, — заўтра мы паложым пачатак арганізацыі народных настаўнікаў у Беларусі. Мы будзем піянерамі рэвалюцыйнага арганізаванага руху ў барацьбе супроць праклятага царызму, — крыху рытарычна, але натхнёна скончыў Садовіч. Колас. [Віхура:] — Пройдуць гады, з’явіцца іншая тэхніка, а нас, піянераў будоўлі, усё ж не забудуць, бо мы ўкладаем душу ў справу. Гурскі. Вахтангаў быў піянерам новага, савецкага мастацтва. «Беларусь».
3. Салдат інжынерных войск у Францыі, Англіі, Германіі і да пачатку 19 ст. ў Расіі; сапёр.
4. Член дабравольнай дзіцячай камуністычнай арганізацыі. Уступіць у піянеры. □ Пад ім [сцягам] піянеры Прыходзяць на зборы. Пры ім, на бязмежным савецкім прасторы, Заўсёды стаіць Каравул ганаровы. Глебка.
[Ад фр. pionnier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)