заця́жка
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| заця́жка |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заця́жка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
заця́жка |
заця́жкі |
| Р. |
заця́жкі |
заця́жак |
| Д. |
заця́жцы |
заця́жкам |
| В. |
заця́жку |
заця́жкі |
| Т. |
заця́жкай
заця́жкаю |
заця́жкамі |
| М. |
заця́жцы |
заця́жках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заця́жка I ж., в разн. знач. затя́жка; (задержка — ещё) проволо́чка; промедле́ние ср.;
з. спра́вы — заде́ржка де́ла;
без ~жак — без заде́ржек (проволо́чек);
з. папяро́сай — затя́жка папиро́сой;
з. скачка́ — затя́жка прыжка́;
з. загато́вак на капы́л — сапож. затя́жка загото́вок на коло́дку;
з. з сяўбо́й — затя́жка (промедле́ние) с се́вом
заця́жка II нареч., разг. труднова́то;
для мяне́ гэ́та з. — для меня́ э́то труднова́то
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заця́жка, ‑і, ДМ ‑жцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. зацягваць 1 — зацягнуць 1 (у 4, 7–9 знач.); дзеянне і стан паводле дзеясл. зацягвацца — зацягнуцца (у 2, 4 і 5 знач.).
2. Р мн. ‑жак. Глыток тытунёвага дыму, уцягнуты пры курэнні адным удыхам. І пойдзе цыгарка па кругу — па адной зацяжцы на брата. Карпюк.
3. Падзенне парашутыста да раскрыцця парашута пры зацяжным скачку.
4. У абутковай справе — нацягванне матэрыялу загатоўкі на калодку і замацаванне краёў загатоўкі.
5. Р мн. ‑жак. Месца ў тканіне, дзе выцягнута нітка. Зацяжка на матэрыі. Зацяжка на панчосе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацягну́цца, -ягну́ся, -я́гнешся, -я́гнецца; -ягні́ся; зак.
1. Зацягнуць на сабе што-н.; туга завязацца.
З. рэменем.
Пятля зацягнулася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абвалакаючыся чым-н., пакрыцца цалкам.
Рака зацягнулася тонкім лёдам.
Рана зацягнулася (зажыла, пакрыўшыся скуркай).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Запаволіцца ў развіцці, працягнуцца да пэўнага часу.
Сход зацягнуўся.
4. Глыбока ўдыхнуць у сябе дым пры курэнні.
5. З цяжкасцю зайсці, дабрацца куды-н. (разм.).
З. дадому.
|| незак. заця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. заця́гванне, -я, н. (да 1—3 знач.) і заця́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (да 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зацягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.
1. што. Сілай, угаворамі прывесці, прымусіць зайсці куды-н. (разм.).
З. у госці.
З. у клуб.
2. што. Уцягнуць у сярэдзіну, у вузкую адтуліну або засмактаць¹.
З. нітку ў іголку.
З. у дрыгву.
3. што. Удыхнуць у сябе (дым, паветра і пад.), закурыць (разм.).
З. носам паветра.
З. люльку.
4. што чым. Абвалакаючы, пакрыць поўнасцю.
Хмары зацягнулі неба.
Рану зацягнула (безас.; пра тонкую плёнку пры загойванні).
5. што. Завесіць.
З. фіранку.
6. што. Туга завязаць, сцягнуць.
З. гарсэт.
7. што і з чым. Затрымаць, замарудзіць заканчэнне чаго-н.
З. сяўбу.
З. з водзывам на кнігу.
8. што. Заспяваць (разм.).
З. песню.
|| незак. заця́гваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. заця́гванне, -я, н. (да 2, 3, 5—8 знач.) і заця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 4, 7 і 8 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
валакі́та, -ы, ДМ -кі́це, ж.
Бюракратычная зацяжка пры вырашэнні якой-н. справы.
|| прым. валакі́тны, -ая, -ае.
Валакітная справа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затя́жка ж.
1. (действие) заця́жка, -кі ж., заця́гванне, -ння ср.;
2. (при курении) заця́жка, -кі ж.;
табаку́ оста́лось на одну́ затя́жку тытуню́ застало́ся на адну́ заця́жку;
3. ав. заця́жка, -кі ж.;
4. сапожн. заця́жка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
валакі́та, ‑ы, ДМ ‑кіце, ж.
Нядобрасумленная, бюракратычная зацяжка з канчатковым вырашэннем якой‑н. справы. Вялікую шкоду наносяць валакіта і бюракратызм пры ўкараненні рацыяналізатарскіх прапаноў. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цягу́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Клейкая мяккая цукерка з малака і цукру. // перан. Цяганіна, зацяжка. [Поклад:] — Запеў у вас як быццам неблагі, а пераходзіць ён у цягучку. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)