затапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак.
1. што. Топчучы, зараўняць або ўціснуць што-н., прыціснуць.
З. сляды.
З. сцізорык у зямлю.
З. каго-н. у гразь (перан.: зняславіць, ачарніць; разм.).
2. каго (што). Топчучы, задушыць, забіць.
Конь затаптаў шчаня.
3. што. Забрудзіць слядамі (разм.).
З. падлогу.
|| незак. зато́птваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затапта́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
затапчу́ |
зато́пчам |
| 2-я ас. |
зато́пчаш |
зато́пчаце |
| 3-я ас. |
зато́пча |
зато́пчуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
затапта́ў |
затапта́лі |
| ж. |
затапта́ла |
| н. |
затапта́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
затапчы́ |
затапчы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
затапта́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
затапта́ць сов.
1. в разн. знач. затопта́ть; (топча, измять, повредить — ещё) истопта́ть;
з. гра́дкі — затопта́ть (истопта́ть) гря́дки;
з. аку́рак — затопта́ть оку́рок;
2. (топча, вдавить, вмять во что-л.) затопта́ть, втопта́ть;
вяро́ўку ~та́лі ў гразь — верёвку затопта́ли (втопта́ли) в грязь;
3. разг. (загрязнить следами ног) затопта́ть, истопта́ть, заша́ркать;
з. падло́гу бру́днымі бо́тамі — затопта́ть (истопта́ть, заша́ркать) пол гря́зными сапога́ми;
4. прост. (засунуть, втиснуть куда-л.) запиха́ть;
з. адзе́жу ў ку́фар — запиха́ть оде́жду в сунду́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
затапта́ць, ‑тапчу, ‑топчаш, ‑топча; зак., каго-што.
1. Ездзячы, ходзячы, прымяць падэшвамі, капытамі; патаптаць. Затаптаць снег. Затаптаць траву. // Топчучы, зацерці, зраўняць, зрабіць непрыкметным. Затаптаць след. Затаптаць лінію на пяску. // Задушыць, раздушыць, стаўшы нагамі, капытамі. — Петро! Бяры на плечы адну дзяўчынку, а я другую, а то затопчуць. Маўр.
2. Топчучы, наступіўшы, патушыць агонь на чым‑н. Затаптаць папяросу. □ Домна схапіла з прыпечку лучыну і затаптала агонь. Лобан.
3. Топчучы, уціснуць, умяць у пясок, зямлю і інш. — Выхапіў асілак Дубавік свой востры меч і адсек цмоку ўсе тры галавы. Дзве галавы ў дрыгву затаптаў, а трэцюю на меч уссадзіў. Якімовіч.
4. Разм. Забрудзіць слядамі. Затаптаць падлогу.
•••
Затаптаць у гразь каго-што — зняславіць, ачарніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зато́птваць гл. затаптаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заслядзі́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, -ледзіце́, -дзя́ць; -ле́джаны; зак., што.
Затаптаць, забрудзіць слядамі ног.
З. падлогу.
|| незак. засле́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затопта́ть сов. затапта́ць, мног. пазато́птваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зато́птваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да затаптаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заслядзі́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.
Пакрыць слядамі; запэцкаць, затаптаць. Заслядзіць падлогу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заша́ркать сов., разг.
1. зашо́ргаць, заша́ркаць;
2. (загрязнить) затапта́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)