засына́ць гл. заснуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

засына́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. засына́ю засына́ем
2-я ас. засына́еш засына́еце
3-я ас. засына́е засына́юць
Прошлы час
м. засына́ў засына́лі
ж. засына́ла
н. засына́ла
Загадны лад
2-я ас. засына́й засына́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час засына́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

засына́ць несов., прям., перен. засыпа́ть; см. засну́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засына́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заснуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

Прыйсці ў стан сну.

Не з. ні на мінутку.

Прырода заснула зімовым сном.

З. навекі або вечным сном (перан.: памерці).

|| незак. засына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

засына́нне, ‑я, м.

Стан паводле знач. дзеясл. засынаць — заснуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засыпа́ть​I несов. (начинать спать) засына́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Ку́лькаць ’спаць, засынаць’ (Сцяшк. Сл.). Да куляцьх. Першаснае значэнне ку́лькаць ’валіцца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

убаю́киваться

1. укалы́хвацца, закалы́хвацца; (засыпать) засына́ць;

2. страд. укалы́хвацца, закалы́хвацца, люля́цца; заспако́йвацца; см. убаю́кивать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́біцца, -б’юся, -б’ешся, -б’ецца; зак.

1. з чаго. З цяжкасцямі выйсці адкуль-н., вызваліцца.

В. з натоўпу.

В. з галечы.

В. з даўгоў.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прабіцца, вылезці з-пад чаго-н. на паверхню.

Агонь выбіўся з-пад страхі.

Валасы выбіліся з-пад хусткі.

3. Разбіцца (пра шкло акна).

Выбілася шыба.

◊

Выбіцца з сіл — вельмі стаміцца, знемагчы.

Выбіцца з графіка — парушыць графік работ.

Выбіцца са сну (разм.) — доўга не засынаць, часта прачынацца ноччу.

Выбіцца (або выйсці) у людзі (разм.) — пасля доўгіх намаганняў дасягнуць добрага грамадскага становішча.

|| незак. выбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)