заслу́га, -і, ДМ -лу́зе, мн. -і, -лу́г, ж.

Грамадска карысны ўчынак, дзейнасць, вартыя павагі і агульнага прызнання.

Атрымаць па заслугах.

З. перад навукай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заслу́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. заслу́га заслу́гі
Р. заслу́гі заслу́г
Д. заслу́зе заслу́гам
В. заслу́гу заслу́гі
Т. заслу́гай
заслу́гаю		 заслу́гамі
М. заслу́зе заслу́гах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

заслу́га заслу́га, -гі ж.;

по заслу́гам па заслу́гах;

ста́вить себе́ в заслу́гу ста́віць сабе́ ў заслу́гу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заслу́га ж. заслу́га;

~гі пе́рад наву́кай — заслу́ги пе́ред нау́кой;

гэ́та не мая́ з. — э́то не моя́ заслу́га;

◊ па ~гах — по заслу́гам, за де́ло;

ста́віць сабе́ ў ~гу — ста́вить себе́ в заслу́гу;

па ~гах і запла́та — посл. по заслу́гам и пла́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заслу́га, ‑і, ДМ ‑слузе, ж.

Дзейнасць, учынак, вартыя павагі, высокай ацэнкі. Атрымаць па заслугах. Якая заслуга, такая і пашана. □ Заслуга пісьменніка ў тым, што ён убачыў галоўнае ў .. рэчаіснасці, у мастацкіх вобразах раскрыў сутнасць яе. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запла́та, ‑ы, ДМ ‑плаце, ж.

Разм. Тое, што і плата. Якая заслуга, такая і заплата. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выклю́чны, -ая, -ае.

1. Які з’яўляецца выключэннем з агульных правіл, са звычайных норм (кніжн.).

Выключныя правы.

2. Асаблівы, незвычайны.

В. выпадак.

3. Які з’яўляецца асаблівасцю толькі дадзенай асобы, калектыву, рэчы.

Выключная заслуга вучонага.

Вырабы выключнай якасці.

|| наз. выклю́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Палон ’няволя, у якую трапляе чалавек, захоплены ворагам у час вайны’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Яруш.), пало́ннік ’палонны’ (Нас., Гарэц.). Агульнаслав.: рус., укр. поло́н, ст.-рус. полонъ, ст.-слав. пленъ, польск. plon ’жніва, ураджай’, чэш. plen ’выручка, прыбытак’; ’ураджай’, славац. plen ’здабыча, грабеж’, серб.-харв. пле̑н, пли̏јен ’здабыча’, славен. plén ’здабыча, грабеж’, балг. плен ’палон’. Прасл. pelnъ. Роднасныя літ. pel̃nas ’заслуга, заработак’, pelnaũ, pelnýti ’заслужваць’, лат. pèlna ’заслуга, прыбытак’, ст.-інд. paṇas ’абяцаная узнагарода’, pánatē ’закупляе, скупляе’, грэч. πολέω ’купляю’, ст.-в.-ням. fäli (< *fēli̯a) ’прадажны’, ст.-ісл. falz ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 314; там жа і агляд літ-ры).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выклю́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца выключэннем з агульных правіл, са звычайных нормаў.

2. Асаблівы, незвычайны; рэдкі. Справа мае выключнае значэнне. □ Людзі працавалі з выключнай напружанасцю — дзень і ноч. Шамякін. // Разм. Вельмі добры. Выключнае ўражанне. □ — Выключная юшка! — не ўстрымаўся Сярго, каб не пахваліць ежу. Гурскі.

3. Які з’яўляецца асаблівасцю толькі лапай асобы, калектыву ці рэчы. Выключная заслуга вучонага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

принадлежа́ть несов.

1. (кому, чему) нале́жаць;

кни́га принадлежи́т библиоте́ке кні́га нале́жыць бібліятэ́цы;

ему́ принадлежи́т заслу́га ва́жного откры́тия яму́ нале́жыць заслу́га ва́жнага адкрыцця́;

принадлежа́ть исто́рии нале́жаць гісто́рыі;

2. (к чему) нале́жаць, прынале́жаць;

он принадлежи́т к гру́ппе выдаю́щихся де́ятелей ён нале́жыць (прынале́жыць) да гру́пы выда́тных дзе́ячаў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)