зарадзі́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ро́дзіцца; зак.
Узяць пачатак, узнікнуць.
Зарадзілася задумка напісаць раман.
|| незак. зараджа́цца, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зарадзі́цца
‘пра вінтоўку і інш.’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
зара́дзіцца |
зара́дзяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зарадзі́ўся |
зарадзі́ліся |
| ж. |
зарадзі́лася |
| н. |
зарадзі́лася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зарадзі́цца², -дзі́цца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць зараджаным.
2. перан. Набыць некаторы запас энергіі, падбадзёрыць сябе чым-н.
З. бадзёрасцю.
|| незак. зараджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. зара́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зарадзі́цца
‘узнікнуць’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
заро́дзіцца |
заро́дзяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зарадзі́ўся |
зарадзі́ліся |
| ж. |
зарадзі́лася |
| н. |
зарадзі́лася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зарадзі́цца I сов. (о мыслях, сомнениях и т.п.) зароди́ться
зарадзі́цца II сов., в разн. знач. заряди́ться;
~дзі́ўся акумуля́тар — заряди́лся аккумуля́тор;
~дзі́лася фотака́мера — заряди́лась фотока́мера;
батарэ́йка ~дзі́лася — батаре́йка заряди́лась;
з. бадзёрасцю — заряди́ться бо́дростью
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зарадзі́цца 1, ‑родзіцца; зак.
Узяць пачатак, узнікнуць. Задума напісаць паэму пра Кастуся Каліноўскага зарадзілася ў Танка пры абставінах, вартых асобнай увагі. У. Калеснік. У беларускіх саўгасах масавае спаборніцтва зарадзілася ў веснавую пасяўную кампанію 1929 г. «Весці».
зарадзі́цца 2, ‑раджуся, ‑радзішся, ‑радзіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць зараджаным (пра агнястрэльную зброю, зарад і пад.). Стрэльба зарадзілася. Міна зарадзілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць гатовым да дзеяння, выкарыстання. Фотаапарат зарадзіўся.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Назапасіць патрэбную колькасць якой‑н. энергіі (пра якое‑н. цела, прыбор і пад.). Акумулятар зарадзіўся.
4. перан.; чым і без дап. Пабыць некаторы запас энергіі, падбадзёрыць сябе. Зарадзіцца бадзёрасцю. □ Шыковіч не толькі «не разрадзіўся» ў той дзень, як яму здавалася, зморанаму фізічна і душэўна, а наадварот — «зарадзіўся». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зара́дка, -і, ДМ -дцы, ж.
1. гл. зарадзіцца², зарадзіць².
2. Комплекс гімнастычных практыкаванняў, якія выконваюцца з мэтай аздараўлення.
Ранішняя з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узні́кнуць, -ну, -неш, -не; узні́к, -кла; зак.
Пачацца, стварыцца, зарадзіцца.
Узнікла недавер’е.
|| незак. узніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. узнікне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заряди́ться сов., в разн. знач. зарадзі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)