запру́джваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
запру́джваю |
запру́джваем |
| 2-я ас. |
запру́джваеш |
запру́джваеце |
| 3-я ас. |
запру́джвае |
запру́джваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
запру́джваў |
запру́джвалі |
| ж. |
запру́джвала |
| н. |
запру́джвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
запру́джвай |
запру́джвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
запру́джваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
запру́джваць несов. запру́живать; запружа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запру́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да запрудзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запру́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што.
1. Перагарадзіць запрудай.
З. раку.
2. перан. Запоўніць сабой якую-н. прастору (разм.).
Людзі запрудзілі ўвесь двор.
|| незак. запру́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запру́джвацца, ‑аецца; незак.
Зал. да запруджваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запру́джванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. запруджваць — запрудзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запружа́ть несов.
1. зага́чваць, гаці́ць; запру́джваць;
2. перен. запаўня́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запру́живать несов.
1. зага́чваць, гаці́ць; запру́джваць;
2. перен. запаўня́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Та́ма ’гаць, грэбля, стаў, ставок’ (Некр. і Байк.), ’запруда’ (Вруб., Ласт.), сюды ж тамова́ті ’затрымліваць, замаруджваць, запруджваць’ (Вруб.), тамава́ньнё ’гаць пры беразе ракі’ (карэліц., З нар. сл.), тамава́не ’ўмацаванне берагоў ад размыву’ (Скарбы), ст.-бел. тамовати ’стрымліваць’. Праз польск. tama ’запруда, грэбля, дамба’, tamować ’прыпыняць, стрымліваць’, з с.-в.-ням. tam ’дамба, грэбля, гаць, запруда’, ням. Damm ’тс’, dämmen ’запруджваць, падпіраць’, роднасных англ. dam, ст.-ісл. dammr ’запруда’, гоц. faúr‑dammjan ’загароджваць’, і, як мяркуюць, грэч. θέμεθλα ’падмурак’ (Брукнер, 564; ЕСУМ, 5, 511; Булыка, Лекс. запазыч., 198). Гл. таксама утаймаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гаці́ць, гачу, гаціш, гаціць; незак., што.
1. Рабіць гаць, пракладваць дарогу цераз балота ці гразкае месца. Балота аказалася такое пражорлівае, што сем год гацілі яго і пяском, і каменнем. Бажко.
2. Перакрываць, запруджваць ваду ў рацэ плацінай. Вось тады, калі стыхія вады крышыла грэблю, я парашыў канчаткова: стану інжынерам, буду гаціць рэкі, будаваць электрастанцыі, каб было людзям святло, а палям вада. Хомчанка.
3. перан. Траціць на што‑н. бязмерна вялікія сродкі. Яшчэ і сёння між калгаснікаў ідуць спрэчкі аб тым, ці варта было гаціць такую процьму грошай на гэту механіку. Палтаран.
•••
Хоць гаць гаці каго-чаго — вельмі многа, вялікая колькасць каго‑, чаго‑н. Сяброў у Кузьміча — хоць гаць гаці! Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)