запаса́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
запаса́ю |
запаса́ем |
| 2-я ас. |
запаса́еш |
запаса́еце |
| 3-я ас. |
запаса́е |
запаса́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
запаса́ў |
запаса́лі |
| ж. |
запаса́ла |
| н. |
запаса́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
запаса́й |
запаса́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
запаса́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
запаса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Тое, што і запасіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прикопля́ть несов. прызапа́шваць, запаса́ць, збіра́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запаса́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. запасаць — запасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Спо́саб ‘прыём, метад’, ‘парадак, характар, манера, склад’, ‘рэальныя ўмовы, сродак, магчымасць ажыццяўлення чаго-небудзь’ (ТСБМ, Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., Федар. 4), ‘матэрыяльны дастатак, сродкі’ (Варл.), ‘неабходнае для жыцця’ (Сержп. Прымхі), ‘доля’: дзеўка без спосабу (пра векавуху) (Сержп.). Укр спо́сі́б, рус. спо́соб, польск. sposób, чэш. způsob, славац. spôsob, серб.-харв. спосо̀ба. Параўн. пасоба ‘дапамога’ (Нас.), рус. посо́бие, якія з выразу *ро sobě (гл. сябе); Міклашыч, 331–332; Фасмер, 3, 738. Якабсон (гл. у Фасмера, там жа) усходнеславянскія словы лічыць запазычаннем праз польскую з ст.-чэш. zpósob. Аналагічна Кохман, Stosunki, 126. Сяткоўскі (гл. Басай-Сяткоўскі, Słownik, 334) чэшскі ўплыў бачыць толькі ў развіцці абстрактных значэнняў. Борысь (570) рэканструюе паўн.-прасл. *sъposobъ як аддзеяслоўны дэрыват ад *sъposobiti < *posobiti < *ро sobě, параўн. спасобіць ‘падрыхтоўваць, запасаць’ (Нас.), ст.-бел. способяти ‘падрыхтаваць, сабраць’ (Ст.-бел. лексікон).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)