за́кід
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
за́кід |
за́кіды |
| Р. |
за́кіду |
за́кідаў |
| Д. |
за́кіду |
за́кідам |
| В. |
за́кід |
за́кіды |
| Т. |
за́кідам |
за́кідамі |
| М. |
за́кідзе |
за́кідах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
за́кід, -у, М -кідзе, м.
1. гл. закінуць.
2. мн. -ы, -аў. Напамінанне, лёгкі папрок.
Зрабіць з. каму-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
за́кід, -ду м.
1. забра́сывание ср.;
з. блясны́ — забра́сывание блесны́;
2. перен. упрёк, уко́р;
◊ зрабі́ць з. — (каму) упрекну́ть, укори́ть (кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за́кід, ‑у, М ‑кідзе, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. закідваць 2 — закінуць (у 1, 2 і 4 знач.).
2. Напамінанне, лёгкі папрок. Нельга было сказаць, каб цэх працаваў блага: план ён не толькі выконваў, але і перавыконваў. Ніхто б не мог зрабіць за гэта закіду. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закі́нуць, -ну, -неш, -не; закі́нь; -нуты; зак.
1. каго-што. Кінуць куды-н. або далёка.
З. мяч у сетку.
З. вуду (таксама перан.: паспрабаваць папярэдне разведаць што-н. намёкам, пытаннямі; разм.).
2. што. Падняўшы, надаць чаму-н. іншае становішча.
З. нагу за нагу.
З. стрэльбу за плячо.
3. перан., каго-што. Даставіць куды-н.
З. прадукты на дачу.
З. дэсант у тыл ворага.
4. каго-што. Перастаць займацца кім-, чым-н., пакінуць каго-, што-н.
З. вучобу.
З. гаспадарку.
◊
Закінуць слова або слоўца (разм.) — пахадайнічаць за каго-н., аказаць падтрымку.
Як за сябе закінуць (разм.) — хутка і многа з’есці, выпіць.
|| незак. закіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і закі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. за́кід, -у, М -кідзе, м. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
то́ня, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Участак вадаёма, прызначаны для лоўлі рыбы закідным невадам.
2. Адзін закід невада, а таксама ўлоў ад аднаго закіду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Адкі́нуцца ’адмовіцца’ (Некр.). Магчыма, калька з польск. odrzucić, тады зваротная форма пад уплывам адмовіцца. Параўн. польск. zarzut і бел. закід.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
то́ня, ‑і, ж.
1. Участак вадаёма, прызначаны для лоўлі рыбы закідным невадам. Люблю твае, Нарач, затокі і тоні. Танк. Хадзіў бы на тоні па возеры Нарач, І золак страчаў, і душою мужнеў. Лужанін.
2. Адзін закід невада, а таксама ўлоў ад аднаго закіду. Толькі што .. [мужыкі] выбралі рыбу з апошняй тоні. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укори́ть сов. дакары́ць; (упрекнуть) зрабі́ць за́кід (каму); (попрекнуть) папікну́ць (каму, каго, чым), упікну́ць (каму, каго, чым).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
укоря́ть несов. дакара́ць (каго); (упрекать) рабі́ць за́кід (каму); (попрекать) папіка́ць (каму, каго, чым), упіка́ць (каму, каго, чым).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)