закарэ́лы, -ая, -ае.

1. Які засох, ператварыўся ў корку.

Закарэлая гразь.

2. Пакрыты засохлай граззю, кроўю і пад., карэлы.

З. бінт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закарэ́лы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. закарэ́лы закарэ́лая закарэ́лае закарэ́лыя
Р. закарэ́лага закарэ́лай
закарэ́лае		 закарэ́лага закарэ́лых
Д. закарэ́ламу закарэ́лай закарэ́ламу закарэ́лым
В. закарэ́лы (неадуш.)
закарэ́лага (адуш.)		 закарэ́лую закарэ́лае закарэ́лыя (неадуш.)
закарэ́лых (адуш.)
Т. закарэ́лым закарэ́лай
закарэ́лаю		 закарэ́лым закарэ́лымі
М. закарэ́лым закарэ́лай закарэ́лым закарэ́лых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

закарэ́лы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. закарэ́лы закарэ́лая закарэ́лае закарэ́лыя
Р. закарэ́лага закарэ́лай
закарэ́лае		 закарэ́лага закарэ́лых
Д. закарэ́ламу закарэ́лай закарэ́ламу закарэ́лым
В. закарэ́лы (неадуш.)
закарэ́лага (адуш.)		 закарэ́лую закарэ́лае закарэ́лыя (неадуш.)
закарэ́лых (адуш.)
Т. закарэ́лым закарэ́лай
закарэ́лаю		 закарэ́лым закарэ́лымі
М. закарэ́лым закарэ́лай закарэ́лым закарэ́лых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

закарэ́лы заскору́злый; загрязнённый; засо́хший; зали́пший; см. закарэ́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які засох, зацвярдзеў, ператварыўся ў корку. Закарэлая гразь. □ Там, дзе ногі былі прабіты і абадраны аб .. карчы, .. тырчэлі гузы закарэлай крыві. Чорны.

2. Пакрыты засохлай граззю, кроўю і пад.; карэлы, брудны. Закарэлыя анучы. Закарэлы бінт. □ [Даніла] падаў Язэпу закарэлую чорную руку. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заскору́злый

1. закару́злы, закарэ́лы;

2. перен. закару́злы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Карва́ты ’закарузлы, закарэлы’ (Нар. лекс.) < *кара‑ ваты да каравы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Каржэ́й ’вельмі закарэлы, брудны’ (З нар. сл.), да корж (гл.). Суфікс ‑эй утварае некалькі тыпаў назоўнікаў, у тым ліку ад прыметнікаў і назоўнікаў (прасл. ‑ejь) (SP, 1, 87).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абкарэ́лы ’закарэлы, закарузлы’ (БРС), абкарэць ’засохнуць, пакрыцца коркай’ (Касп.), ’узбрудзіць і засушыць той бруд’ (КЭС, лаг.). Відаць, абкарэлы (аб гэтым сведчыць дзеяслоў) — старая дзеепрыметнікавая форма. Першапачаткова абкарэць да кара.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Каржэ́іна ’вельмі закарэлая, брудная асоба’ (Нар. словатв.), ’вельмі закарэлы, брудны’ (З нар. сл.). Да корж (гл.) і папярэдніх лексем. Словаўтварэнне: каржэіна ад каржэй (гл.) і суфікса ‑іна. (Nomen augmentativum et peiorativum).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)