загарну́ць, -гарну́, -го́рнеш, -го́рне; -гарні́; -го́рнуты; зак.
1. што. Згарнуць у адно месца, загрэбці.
З. жар.
2. што. Прыкрыць зверху (пяском, лісцем і пад.).
З. зямлёй.
3. каго-што. Ахінуць, закруціць у што-н.
З. хлеб у сурвэтку.
З. дзіця ў коўдру.
4. што. Закрыць (кнігу, сшытак і пад.).
З. канспект.
5. што. Загнуць, адвярнуць край адзення, тканіны і пад.
З. крысо шыняля.
|| незак. заго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загарну́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
загарну́ |
заго́рнем |
| 2-я ас. |
заго́рнеш |
заго́рнеце |
| 3-я ас. |
заго́рне |
заго́рнуць |
| Прошлы час |
| м. |
загарну́ў |
загарну́лі |
| ж. |
загарну́ла |
| н. |
загарну́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
загарні́ |
загарні́це |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
загарну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
загарну́ць сов.
1. (что-л. сыпучее) загрести́;
з. по́пел — загрести́ золу́;
2. (у што) заверну́ть, обверну́ть (чем), оберну́ть (чем);
з. хлеб у папе́ру — заверну́ть хлеб в бума́гу;
з. пля́шку ў ху́стку — заверну́ть буты́лку в плато́к;
3. закры́ть;
з. кні́гу — закры́ть кни́гу;
4. (загнуть край ткани) заверну́ть;
з. крысо́ во́праткі — заверну́ть полу́ оде́жды;
5. засы́пать; (семена) заде́лать;
з. зямлёю — засы́пать землёй
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
загарну́ць, ‑гарну, ‑горнеш, ‑горне; зак., каго-што.
1. Згарнуць у адно месца; загрэбці. [Люба] загарнула жар, засланіла печ. Чорны.
2. Прыкрыць зверху (пяском, лісцем і пад.). Загарнуць зямлёй свежы пень.
3. Ахінуць, закруціць у што‑н. Казюк асцярожна загарнуў серп у хустку і палажыў у куток на палаці. Броўка. Загарнула маці Стася ў свой кажушок і панесла да хаты. Кавалёў.
4. Закрыць (кнігу, сшытак і пад.). [Алеся] з шумам загарнула канспект, энергічна пляснула па ім рукой. Васілевіч.
5. Загнуць, адвярнуць край адзення, тканіны і пад. Нявада зрабіў рух да акна, дзе святлей, і загарнуў сподам наверх крысо свае вопраткі. Чорны. Грыцко загарнуў расчоскай проста ад ілба яго жорсткую рыжаватую чупрыну і лёгка, нібы толькі ўзмахнуўшы ножкамі, зняў яе. Кулакоўскі.
6. перан. Разм. Узяць сабе, прысвоіць. — Ты такі прагны, што ўсё загарнуў бы сабе. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заго́ртваць гл. загарнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заго́ртваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да загарнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заго́рнуты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад загарнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звіну́ць
‘згарнуць, загарнуць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
звіну́ |
звінё́м |
| 2-я ас. |
звіне́ш |
звіняце́ |
| 3-я ас. |
звіне́ |
звіну́ць |
| Прошлы час |
| м. |
звіну́ў |
звіну́лі |
| ж. |
звіну́ла |
| н. |
звіну́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
звіні́ |
звіні́це |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
звіну́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Абгарня́ць ’загарнуць’ (Яруш.), обгорнять ’акружаць, абдымаць, апранаць’ (Булг.), абгорнути ’акружыць’ (Нас. гіст.). Гл. гарнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падхілі́ць, ‑хілю, ‑хіліш, ‑хіліць; зак., што.
Загарнуць, падагнуць край чаго‑н. унутр або пад што‑н. Падхіліць хустку пад каўнер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)