завіха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Рабіць што-н. вельмі старанна, рупліва.

З. на кухні.

2. каля каго-чаго. Горача выяўляць сваю прыхільнасць, адданасць каму-, чаму-н.

З. каля сям’і.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

завіха́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. завіха́юся завіха́емся
2-я ас. завіха́ешся завіха́ецеся
3-я ас. завіха́ецца завіха́юцца
Прошлы час
м. завіха́ўся завіха́ліся
ж. завіха́лася
н. завіха́лася
Загадны лад
2-я ас. завіха́йся завіха́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час завіха́ючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

завіха́цца несов., разг. спеши́ть; хлопота́ть;

з. з рабо́тай — спеши́ть с рабо́той;

з. ўбіра́ць ячме́нь — спеши́ть убира́ть ячме́нь;

з. каля́ хво́рага — хлопота́ть во́зле больно́го

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

завіха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Рабіць што‑н. вельмі старанна, рупліва. Ля адной платформы завіхаліся людзі на чале з Ваўчком — яны прыладжвалі з бярвення і дошак сход[ы] для машын. Хадкевіч. Зімою ў гэтым пакоі вучыліся чацвёрты і пяты класы, а летам завіхаліся служанкі: мылі, сушылі і прасавалі настаўніцкую бялізну. Лобан.

2. каля каго-чаго. Горача выяўляць сваю прыхільнасць, адданасць каму‑, чаму‑н. Завіхацца каля сям’і. □ Пантагрыні ж вельмі патрэбна была дапамога, таму ён і завіхаўся каля свайго заакіянскага госця. Маўр. // Заляцацца да каго‑н., упадаць за кім‑н. Гэтая прыгажуня з першага ж дня пачала неяк занадта шчыра завіхацца каля ўрача. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Завіха́цца ’спяшацца працаваць’ (Жд. 3). Рус. пск. завиха́ться ’качацца’, бранск. ’ламацца, вярцецца, мітусіцца’. Ад віхаць (гл.) з прэфіксам за‑ і постфіксам ‑ца (< -ся).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шчырава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак. (разм.).

Дбайна, старанна, рупна рабіць што-н.; завіхацца каля чаго-н.

Сяляне ўсё жыццё шчыруюць.

Ш. на ўборцы сена.

|| наз. шчырава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

завіха́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. завіхацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усе́рдствовать несов. стара́цца; завіха́цца; обл. шчырава́ць; (радеть) ру́піцца, дбаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зашчырава́ць

‘пачаць дбайна, старанна, рупна рабіць што-небудзь, завіхацца каля, вакол чаго-небудзь; пачаць з прыхільнасцю, любоўю і пад. ставіцца да каго-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зашчыру́ю зашчыру́ем
2-я ас. зашчыру́еш зашчыру́еце
3-я ас. зашчыру́е зашчыру́юць
Прошлы час
м. зашчырава́ў зашчырава́лі
ж. зашчырава́ла
н. зашчырава́ла
Загадны лад
2-я ас. зашчыру́й зашчыру́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час зашчырава́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зашчырэ́ць

‘пачаць дбайна, старанна, рупна рабіць што-небудзь, завіхацца каля, вакол чаго-небудзь; пачаць з прыхільнасцю, любоўю і пад. ставіцца да каго-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зашчырэ́ю зашчырэ́ем
2-я ас. зашчырэ́еш зашчырэ́еце
3-я ас. зашчырэ́е зашчырэ́юць
Прошлы час
м. зашчырэ́ў зашчырэ́лі
ж. зашчырэ́ла
н. зашчырэ́ла
Загадны лад
2-я ас. зашчырэ́й зашчырэ́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час зашчырэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)