завярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. Змяніць напрамак свайго руху або становішча свайго цела.
Вецер завярнуўся з другога боку.
Дарога завярнулася ўлева.
Сказаўшы гэтыя словы, ён завярнуўся.
2. Прыбыўшы ў якое-н. месца, хутка пакінуць яго (разм.).
З. і паехаць назад.
|| незак. заваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
завярну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
завярну́ся |
заве́рнемся |
| 2-я ас. |
заве́рнешся |
заве́рнецеся |
| 3-я ас. |
заве́рнецца |
заве́рнуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
завярну́ўся |
завярну́ліся |
| ж. |
завярну́лася |
| н. |
завярну́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
завярні́ся |
завярні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
завярну́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
завярну́цца сов.
1. поверну́ть наза́д; (на машине — ещё) разверну́ться;
2. (изменить направление) поверну́ться;
ве́цер ~ну́ўся з друго́га бо́ку — ве́тер поверну́лся с друго́й стороны́;
3. разг. забежа́ть, заскочи́ть (на короткое время);
4. отверну́ться;
з. ў бок — отверну́ться в сто́рону
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
завярну́цца, ‑вярнуся, ‑вернешся, ‑вернецца; зак.
1. Тое, што і завярнуць (у 1 знач.); павярнуцца. Вецер завярнуўся з другога боку. □ Дзік спыніўся, задраў свой лыч, панюхаў паветра, глуха рохнуў і завярнуўся назад. Маўр.
2. Зрабіўшы паварот, змяніць становішча свайго цела; адвярнуцца. Разы два кінуў .. [Арон] поглядам на Ігнася і завярнуўся, стаў глядзець некуды. Мурашка.
3. Разм. Змяніць напрамак (пра дарогу, сцежку і пад.). Дарога завярнулася ўлева, выйшла к рэчцы. Чорны.
4. перан. Разм. Прыбыўшы ў якое‑н. месца, хутка пакінуць яго. — Пабыў [поп] у царкве, у сельсавеце, у клубе, паглядзеў, што тут не тыя людзі, што яму пасціць прыйдзецца, — завярнуўся і махнуў хто ведае куды. Шукае недзе прыстанішча. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заваро́чвацца гл. завярнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заваро́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да завярнуцца.
2. Зал. да заварочваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з’е́́ўшы,
Дзеепрысл. зак. ад з’есці.
•••
Як мыла з’еўшы — з незадаволеным, кіслым выглядам, у дрэнным настроі (пайсці, завярнуцца і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залупі́цца, -уплю́ся, -у́пішся, -у́піцца; зак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адарваўшыся, завярнуцца, загнуцца.
Скура каля пазногця залупілася.
2. Агаліцца, падняўшы сукенку, спадніцу, загаліцца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Загнуўшыся, падняцца ўгару.
Сукенка залупілася.
|| незак. залу́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
залупі́цца, ‑луплюся, ‑лупішся, ‑лупіцца; зак.
Разм.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адарваўшыся, завярнуцца, загнуцца. Скура каля ногця залупілася.
2. Агаліцца, падняўшы плацце, спадніцу; загаліцца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Загнуўшыся, падняцца ўгору. Плацце залупілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цеснава́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Не вельмі прасторны. Двор, праўда, цеснаваты, калі ўедзеш з калёсамі, завярнуцца цяжка, але бяда тут такая! Ермаловіч. Пакойчык маленькі, цеснаваты, але быццам і ўтульны. Кулакоўскі.
2. Малаваты па памеру. [Зося] была ў белай цеснаватай кофце, з якой, відаць, вырасла. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)