завадны́, -а́я, -о́е.
З заводам, які прыводзіцца ў дзеянне заводам² (у 3 знач.).
Завадная лялька.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зава́дны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
зава́дны |
зава́дная |
зава́днае |
зава́дныя |
| Р. |
зава́днага |
зава́днай
зава́днае |
зава́днага |
зава́дных |
| Д. |
зава́днаму |
зава́днай |
зава́днаму |
зава́дным |
| В. |
зава́дны (неадуш.)
зава́днага (адуш.) |
зава́дную |
зава́днае |
зава́дныя (неадуш.)
зава́дных (адуш.) |
| Т. |
зава́дным |
зава́днай
зава́днаю |
зава́дным |
зава́днымі |
| М. |
зава́дным |
зава́днай |
зава́дным |
зава́дных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
завадны́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
завадны́ |
завадна́я |
завадно́е |
завадны́я |
| Р. |
завадно́га |
завадно́й
завадно́е |
завадно́га |
завадны́х |
| Д. |
завадно́му |
завадно́й |
завадно́му |
завадны́м |
| В. |
завадны́ (неадуш.)
завадно́га (адуш.) |
завадну́ю |
завадно́е |
завадны́я (неадуш.)
завадны́х (адуш.) |
| Т. |
завадны́м |
завадно́й
завадно́ю |
завадны́м |
завадны́мі |
| М. |
завадны́м |
завадно́й |
завадны́м |
завадны́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
завадны́ в разн. знач. заводно́й;
~на́я ля́лька — заводна́я ку́кла;
з. ключ — заводно́й ключ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
завадны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які прыходзіцца ў рух заводам 2 (у 3 знач.). Завадная лялька.
2. Які служыць для заводу 2 (у 1 знач.). Завадная ручка. Завадны ключ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заводно́й завадны́;
заводно́й ключ завадны́ ключ.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шкату́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Невялікая скрыначка з вечкам для захоўвання дробных рэчаў.
○
Музычная шкатулка — механічны завадны музычны інструмент у выглядзе скрыначкі, з якой гучыць якая-н. мелодыя.
|| прым. шкату́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Абу́за (БРС, Гарэц., Нас., Бяльк., Касп.) ’лішняя турбота, распуста, брыда, гультай’, абузны ’непрыемны, прыкры, завадны, што перашкаджае’ (Нас., Гарэц., Касп.), абузніца ’распусніца, гультайка’ (Нас. Сб.) < ob‑vǫza (параўн. абвязаць). Ст.-рус. обузъ ’завязка’, ст.-слав. обѧзъ ’тс’. Семантычны зрух у напрамку ’павязка’ > ’прывязаны груз’ > ’усё, што гняце’ (Баханькоў, Бел. мова, 163; Фасмер, 3, 109). Параўн. в.-луж. wóbuza, н.-луж. hobuza ’прыкрасць, цяжар’ (Махэк, Slavia, 28, 270).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
язычо́к, ‑чка, м.
1. Памянш. да язык (у 1, 5 знач.). [Кацянё] панюхала, яшчэ раз паглядзела Алёшу ў самыя вочы і далікатна лізнула язычком ежу. Васілевіч. Вясёлыя язычкі полымя лізалі сухія галінкі. Шамякін. Трапяткі язычок газнічкі зменшыўся, пацямнеў, усхліпваў, нібы плакаў. Хомчанка.
2. Разм. Пра здольнасць гаварыць востра, з’едліва, насмешліва. — А твой тата з язычком, — падстаўляючы пад кварту рукі, падміргнуў Ядзі Васіль. Шашкоў. Вядома, і сам Сцяпан не кепскі язычок меў, а тут яшчэ якраз падскочыў Тодар Пошта. Крапіва. — От язычок, як завадны! — падумаў Сымон, не ведаючы, што адказаць сястры. Чарнышэвіч.
3. Спец. Конусападобны выступ у ротавай поласці на краі паднябення.
4. У батаніцы — невялікі адростак ля асновы ліставой пласцінкі ў злакавых і некаторых іншых раслін.
5. Рухомая, адным канцом прымацаваная пласцінка ў розных прыстасаваннях, прадметах. Язычок чаравіка. □ У клямцы падскочыў і дзынкнуў язычок. Адамчык. Заскакала [Рэня], учапіўшыся пальцамі за язычок у замку, на адной назе, пахіснулася, войкнула і, каб не ўпасці, схапілася за яго руку. Лецка.
6. Металічны стрыжань званочка. Язычок званочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)