забе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; забе́г, -гла; -бяжы́; зак.
1. Бегучы, трапіць куды-н.
Цяля забегла ў агарод.
2. Зайсці куды-н. мімаходам, на кароткі час (разм.).
З. да знаёмых.
3. Бегучы, аддаліцца на значную адлегласць.
Хлопчык забег далёка ў поле.
4. Бегучы, зайсці збоку або абагнаць каго-н.
З. наперад (таксама перан.: пачаць рабіць што-н. раней часу).
|| незак. забяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забе́гчы
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
забягу́ |
забяжы́м |
| 2-я ас. |
забяжы́ш |
забежыце́ |
| 3-я ас. |
забяжы́ць |
забягу́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
забе́г |
забе́глі |
| ж. |
забе́гла |
| н. |
забе́гла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
забяжы́ |
забяжы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
забе́гшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
забе́гчы сов., в разн. знач. забежа́ть;
з. да тава́рыша — забежа́ть к това́рищу;
з. ў магазі́н — забежа́ть в магази́н;
саба́ка ~бе́г напе́рад і спыні́ўся на даро́зе — соба́ка забежа́ла вперёд и останови́лась на доро́ге;
з. за дом — забежа́ть за дом;
з. за пяць кіламе́траў ад до́му — забежа́ть за пять киломе́тров от до́ма;
◊ з. напе́рад — забежа́ть вперёд
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забе́гчы, ‑бягу, ‑бяжыш, ‑бяжыць; ‑бяжым, ‑бежыце, ‑бягуць; пр. забег, ‑ла; заг. забяжы; зак.
1. Бегучы, трапіць куды‑н., апынуцца дзе‑н. Казёл забег у агарод. □ Ля кладкі ў брод забеглі дзеці — усім па кветачкі вада. Ляпёшкін. — У хлопцаў ногі лёгкія, як бачыш забягуць дадому. Гамолка.
2. Зайсці куды‑н. мімаходам, на кароткі час. Па дарозе дадому Люба забегла на медпункт. Шамякін. Як на тое, у пакой забег Вадзімка. Чагосьці пашукаў пад ложкам і выбег. Сабаленка.
3. Абагнаць каго‑н., перагарадзіўшы дарогу. [Боганчык] бег, б’ючы каленам аб заднюю вось; цягнуў за лейцы, накручваючы іх на руку, і чуў: нічога не можа зрабіць. Пасля падумаў, што трэба забегчы каню наперад. Пташнікаў. «Ты мой, як міленькі, толькі каб не дапусціць цябе да алешніку», — думаў Павел, стараючыся забегчы ад кустоў. Тады парушальнік змяніў кірунак і кінуўся ў бок сасновага лесу. Пальчэўскі.
•••
Забегчы наперад — а) зрабіць што‑н., парушыўшы паслядоўнасць; б) апярэдзіць каго‑н. у дасягненні, атрыманні чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забежа́ть сов. забе́гчы, мног. пазабяга́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да забегчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забяга́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. забягаць — забегчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падваро́тня, -і, мн. -і, -яў, ж.
1. Шырокая шчыліна паміж варотамі і зямлёй.
2. Дошка, якая закрывае гэту шчыліну.
3. Праём у сцяне дома для праезду, праходу.
Забегчы ў падваротню.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забяга́ць несов., в разн. знач. забега́ть; см. забе́гчы;
◊ з. напе́рад — забега́ть вперёд
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)