жывадзё́р
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
жывадзё́р |
жывадзё́ры |
| Р. |
жывадзё́ра |
жывадзё́раў |
| Д. |
жывадзё́ру |
жывадзё́рам |
| В. |
жывадзё́ра |
жывадзё́раў |
| Т. |
жывадзё́рам |
жывадзё́рамі |
| М. |
жывадзё́ру |
жывадзё́рах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жывадзёр, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
1. Той, хто забівае і здымае скуру з забітай жывёлы.
2. Пра жорсткага бязлітаснага чалавека.
|| ж. жывадзёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. жывадзёрскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жывадзёр м., разг. (о жестоком человеке) живодёр
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жывадзёр, ‑а, м.
Разм. Пра жорсткага, бязлітаснага чалавека. Паноў і іншых жывадзёраў, Не сёння, заўтра, Але скора У нас іх тут зусім не будзе. Трус. // Пра скнарлівага гандляра, спекулянта-абдзіралу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жывадзёр ’жорсткі, бязлітасны, скупы чалавек’ (ТСБМ). Рус. живодер ’асоба, што прафесійна займаецца забоем жывёл, здзіраннем з іх скуры, скуралуп’, ’жорскі, бязлітасны, скупы чалавек’, славац. (< рус.) živoder ’жывадзёр’, славен. živodèr ’скуралуп’, серб.-харв. живо̀дер ’скуралуп’, балг. дыял. живодерец, живодѐрник ’ліхвяр’. Ст.-рус. живодеръ (1646 г.) ’скура-луп’. Захаванне ў бел. толькі пераноснага значэння ўказвае на магчымасць запазычання яго з рус. (як і славац.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жывадзёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм. Жан. да жывадзёр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
живодёр прост.
1. скуралу́п, -па м.;
2. перен. скуралу́п, -па м. жывадзёр, -ра м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лупе́ка ’скуралуп, жывадзёр’, ’карыслівец, абдзірала’, ’які моцна карае’ (Гарэц., Нас.; мсцісл., З нар. сл.), смал. лупе́ка ’тс’. Да лупі́ць 1 < луп 2 (гл.). Аб суфіксе ‑ек‑а гл. Сцяцко (Афікс. наз., 37).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шкурадзёр, ‑а, м.
Разм.
1. Рабочы бойні, які здзірае шкуры з забітых жывёл. Ды такіх коней я і дарэмна не ўзяў бы. Гэта былі недабойкі, ад якіх, відаць, і шкурадзёры адракліся. Якімовіч.
2. перан. Пра скнарнага гандляра, спекулянта, кулака і пад.; жывадзёр. [Галя:] — За хамуты будзе старацца спагнаць [Чапялевіч]. А каб жа працы той. Ну і шкурадзёр. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дармаед, абдзірала, здзірца, шкурадзёр, жывадзёр, жываед, жываглот, крывапівец, крывапіўца, крывасмок (разм.); павук, паразіт (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)