Жары́

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Жары́
Р. Жаро́ў
Д. Жара́м
В. Жары́
Т. Жара́мі
М. Жара́х

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Жа́ры

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Жа́ры
Р. Жа́р
Жа́раў
Д. Жа́рам
В. Жа́ры
Т. Жа́рамі
М. Жа́рах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жа́ры

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. жа́ры жа́рая жа́рае жа́рыя
Р. жа́рага жа́рай
жа́рае		 жа́рага жа́рых
Д. жа́раму жа́рай жа́раму жа́рым
В. жа́ры (неадуш.)
жа́рага (адуш.)		 жа́рую жа́рае жа́рыя (неадуш.)
жа́рых (адуш.)
Т. жа́рым жа́рай
жа́раю		 жа́рым жа́рымі
М. жа́рым жа́рай жа́рым жа́рых

Крыніцы: piskunou2012, prym2009, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жа́ры, ‑ая, ‑ае.

Жоўта-карычневы, рыжы. На штаны, на месцы калень, ляглі жарыя лапікі са старога, зношанага даўно армяка. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Жа́ры ’цёмна-чырвоны; жоўта-карычневы; рыжы’ (глуск., Янк. II; Сл. паўн.-зах.). Аб масці каня ’краснаваты, руды конь’ (з паясненняў у Сл. паўн.-зах.). Укр. бук. жарий ’рыжы, вогненна-чырвоны’, славен. žȃr ’вогненна-чырвоны’. Параўн. рус. уладз., вяц. жар ’чырвоны колер’, кур. жаровый ’чырвоны, аранжавы’, серб.-харв. жа̑р ’чырвань, румянец’. Відаць, прасл. адгалінаванне імені žarъ у значэнні прыметніка ў выніку канверсіі паводле колеру тленнага вуголля, абазначанага тым жа іменем у функцыі назоўніка. Гл. жар, жар-птушка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жара́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. жара́
Р. жары́
Д. жары́
В. жару́
Т. жаро́й
жаро́ю
М. жары́

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жа́р

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. жа́р
Р. жа́ру
Д. жа́ру
В. жа́р
Т. жа́рам
М. жары́

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

упрэ́лы, -ая, -ае.

1. Які добра ўварыўся, згатаваўся на жары, невялікім агні.

Упрэлая каша.

2. Упацелы, упараны (разм.).

У. конь.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пажэ́рці, -жару́, -жарэ́ш, -жарэ́; -жаро́м, -жараце́, -жару́ць; пажо́р, -жэ́рла; -жары́; -жо́рты; зак.

Тое, што і пажраць.

|| незак. пажыра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асма́гнуць сов. (от жары, жажды) запе́чься, пересо́хнуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)