жа́ртам

прыслоўе, утворана ад назоўніка

станоўч. выш. найвыш.
жа́ртам - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

жа́ртам нареч. шутя́, в шу́тку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жарт, -у, М -рце, мн. -ы, -аў, м.

1. Забаўная выхадка, востры дасціпны выраз.

На вяселлі гучаў смех і сыпаліся жарты за жартамі.

2. Кароткае апавяданне са смешным, забаўным зместам.

3. Невялікая камічная п’еса.

П’еса-ж. у адной дзеі.

4. у знач. прысл. жа́ртам. Не сур’ёзна, для забавы.

Сказаць жартам.

◊

Без жартаў — усур’ёз.

Жарты на (у) бок — ужыв. як папярэджанне аб пераходзе да сур’ёзнай справы.

Не жарты — пра што-н. важнае.

Не на жарт — вельмі сур’ёзна.

|| памянш. жа́рцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жа́рт

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. жа́рт жа́рты
Р. жа́рту жа́ртаў
Д. жа́рту жа́ртам
В. жа́рт жа́рты
Т. жа́ртам жа́ртамі
М. жа́рце жа́ртах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

усур’ёз, прысл. (разм.).

Сур’ёзна, не жартам.

Заняцца справай у.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наро́кам, прысл. (разм.).

1. Жартам, не ўсур’ёз.

Я гэта н. сказаў.

2. Наўмысна.

Стукнуць н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аджартава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.

1. Адказаць на сур’ёзнае пытанне, патрабаванне жартам.

2. Перастаць жартаваць (разм.).

|| незак. аджарто́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насме́х, прысл.

Разм. Для смеху, жартам, насміхаючыся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шутя́ нареч. жарту́ючы, жа́ртам;

◊

не шутя́ не жарту́ючы, не на жа́рты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мацыроўка ’цура (з вады, хлеба і солі)’ (ашм., Сл. ПЗБ). Няясна. Магчыма, жартам з лац. mācerātio ’вымочванне, размякчэнне’ (?)

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)