Жале́зніца
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Жале́зніца |
| Р. |
Жале́зніцы |
| Д. |
Жале́зніцы |
| В. |
Жале́зніцу |
| Т. |
Жале́зніцай
Жале́зніцаю |
| М. |
Жале́зніцы |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Жале́зніца ’шчотка з металічнымі зубамі для часання лёну’ (мядз., Нар. сл., 59). Жалезн‑ (ая шчотка) + іц‑а.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жале́зка ’чыгунка’ (пераважна ў мове партызан у 1941–1945 гг., ТСБМ). Рус. кіраўск. желе́зка ’тс’ (СРНГ). Утворана на базе спалучэння жалезная дарога ў выніку кандэнсацыі пры дапамозе суфікса ‑к‑а; параўн. чыгунны шлях > чыгу́нка і г. д. (Ісачанка, Slavia, 27, 1958, 338). Магчыма разглядаць і як павышэнне актыўнасці слова, якое існавала яшчэ ў XIX ст., але магчыма новаўтварэнне. Уст. жале́зніца ’чыгунка’ (1881 г.) з укр. уст. желізниця (Жэлях.) ці залізни́ця (Гіст. лекс., 261). Параўн. у Коласа («На ростанях») жалязняк ’чыгуначнік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)