жале́зны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. жале́зны жале́зная жале́знае жале́зныя
Р. жале́знага жале́знай
жале́знае		 жале́знага жале́зных
Д. жале́знаму жале́знай жале́знаму жале́зным
В. жале́зны (неадуш.)
жале́знага (адуш.)		 жале́зную жале́знае жале́зныя (неадуш.)
жале́зных (адуш.)
Т. жале́зным жале́знай
жале́знаю		 жале́зным жале́знымі
М. жале́зным жале́знай жале́зным жале́зных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жале́зны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. жале́зны жале́зная жале́знае жале́зныя
Р. жале́знага жале́знай
жале́знае		 жале́знага жале́зных
Д. жале́знаму жале́знай жале́знаму жале́зным
В. жале́зны (неадуш.)
жале́знага (адуш.)		 жале́зную жале́знае жале́зныя (неадуш.)
жале́зных (адуш.)
Т. жале́зным жале́знай
жале́знаю		 жале́зным жале́знымі
М. жале́зным жале́знай жале́зным жале́зных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жале́ззе, -я, н., зб. (разм.).

Непатрэбныя жалезныя рэчы, жалезны лом.

Усюды валялася рознае ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сахо́р, -хара́, мн. -хары́, -харо́ў, м.

Жалезныя вілы для накідвання гною.

|| прым. сахо́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вяры́гі, -ры́г і -аў.

Жалезныя ланцугі, якія носяць на целе рэлігійныя фанатыкі.

|| прым. вяры́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кайданы́, -о́ў і кайда́ны, -аў.

Злучаныя ланцугом жалезныя кольцы, якія надзяваюцца на рукі і ногі тым, хто абвінавачваецца ў цяжкіх злачынствах.

Закаваць у к.

|| прым. кайда́навы, -ая, -ае і кайда́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кулямётчык, ‑а, м.

Стралок з кулямёта. Ідуць кулямётчыкі, і па бруку ляскочуць жалезныя колы «максімаў». Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

магні́т, -а і -у, М -ні́це, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Кавалак жалезнай руды або сталі, які мае ўласцівасць прыцягваць да сябе жалезныя або стальныя прадметы.

2. -у, перан. Тое, што прыцягвае, вабіць да сябе.

|| прым. магні́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

максі́м, ‑а, м.

Станковы кулямёт асобай канструкцыі. Ззаду за намі ідуць кулямётчыкі і па бруку ляскочуць жалезныя колы «максімаў». Галавач.

[Англ. maxim ад імя амерыканскага вынаходніка-інжынера Хайрэма Максіма.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жале́за, -а, н.

1. Хімічны элемент, цяжкі коўкі метал серабрыстага колеру, асноўная састаўная частка чыгуну і сталі.

Каваць ж.

2. Вырабы з гэтага металу.

Дахавае ж.

3. Жалезістыя рэчывы як лячэбны сродак.

У яблыках шмат жалеза.

|| прым. жале́зны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Жалезныя вароты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)