жагна́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
жагна́ю |
жагна́ем |
| 2-я ас. |
жагна́еш |
жагна́еце |
| 3-я ас. |
жагна́е |
жагна́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
жагна́ў |
жагна́лі |
| ж. |
жагна́ла |
| н. |
жагна́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
жагна́й |
жагна́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
жагна́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жагна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Уст.
1. Хрысціць крыжам каго‑, што‑н. Арцыбіскуп падыходзіць да апосталаў, жагнае іх і працягвае руку да кароны. Клімковіч.
2. Благаслаўляць. — Йдзі, сыночку, я жагнаю З ворагамі біцца... Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жагна́ць ’благаслаўляць’ (ТСБМ). Польск. żegnać, чэш. žehnati, славац. žehnať, в.-луж. žohnować, н.-луж. žognowaś, славен. žę́gnati, харв. žegnati ’благаслаўляць’ (Скок) (і ў розных мовах развітыя адсюль значэнні ’развітвацца’, ’дзякаваць’, ’выказваць жаданне’). Ст.-бел. жекгнати, жегнати ’тс’ з канца XV ст. (Булыка, Запазыч., 113–114). З польск. (зафіксавана ў канцы XIV ст. у значэнні ’чараваць’, з XV ст. ’благаслаўляць’; Рэчак), дзе (магчыма, праз чэш.) з ням. segnen (Брукнер, 664), дзе з ц.-лац. signare ’адзначаюць крыжам’ ад лац. signum ’знак’, ц.-лац. ’знак крыжа’ (Дудэн, 633). Літ. žegnóti (s) < польск. ці бел. (Фрэнкель, 1295).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пражагна́цца ’перахрысціцца’ (шальч., Сл. ПЗБ). З польск. przeżegnać się ’тс’ (там жа, 4, 76) < żegnać (гл. жагнаць), звычайна перажагнацца, гл. жагнаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)