дубе́ць, -бе́ю, -бе́еш, -бе́е; незак.

1. Мерзнуць, калець.

Не зайздросная справа д. на марозе.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Цвярдзець, лубянець ад холаду.

Кажух дубее на холадзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дубе́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дубе́ю дубе́ем
2-я ас. дубе́еш дубе́еце
3-я ас. дубе́е дубе́юць
Прошлы час
м. дубе́ў дубе́лі
ж. дубе́ла
н. дубе́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час дубе́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дубе́ць несов.

1. мёрзнуть, зя́бнуть, кочене́ть;

2. тверде́ть, затвердева́ть; (о трупе) кочене́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Мерзнуць, калець. — Ах, дзеткі мае, не людскае жыццё ў вас: і поначы трасіся, і на марозе дубей, і людзям назаляй. Лынькоў. // Цвярдзець, лубянець ад холаду. Паўкажушак дубее і стыне карой, вышчараецца люты мароз па-над ёй. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Дубе́ць, дубяне́ць ’дубець’ (БРС, Нас.). Рус. дыял. дубе́ть, дубе́нить, укр. дубі́ти ’тс’. Вытворнае (*dǫběti) ад слав. *dǫbъ ’дуб’ (спачатку ’рабіцца цвёрдым, як дуб’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кочене́ть несов. кале́ць, дубе́ць, карчане́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

костене́ть несов.

1. дубе́ць;

2. перен. камяне́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ледене́ть несов. ледзяне́ць; (коченеть) карчане́ць; дубе́ць;

◊

кровь ледене́ет кроў ледзяне́е (сты́не).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

коле́ть несов.

1. (мёрзнуть) обл. кале́ць, дубе́ць, карчане́ць;

2. (о животных) прост. здыха́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Карчане́ць ’моцна азябшы, траціць адчуванне’ (ТСБМ, Чорны) («зрабіцца як корч, як пень»), параўн. дубець у тым жа значэнні. Гл. корч.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)