до́нца
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
до́нца |
до́нцы |
| Р. |
до́нца |
до́нцаў |
| Д. |
до́нцу |
до́нцам |
| В. |
до́нца |
до́нцы |
| Т. |
до́нцам |
до́нцамі |
| М. |
до́нцы |
до́нцах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
до́нца ср., уменьш. до́нце, до́нышко
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́нца, ‑а, н.
Памянш. да дно (у 2 знач.). [Галіна] наліла — поўную чарку мне і на донца сабе. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дно, дна, мн. дны, дноў, н.
1. Грунтавая паверхня пад вадой.
Д. возера.
Пайсці на дно.
2. Ніжняя частка паглыблення, катлавана, рова і пад.
Д. ямы.
3. Ніз пасудзіны, скрынкі, судна.
На самым дне бочкі.
4. перан. Глыбінная частка чаго-н.
На дне памяці.
5. перан. Асяроддзе дэкласаваных, заняпалых людзей.
Д. грамадства.
◊
Да дна — да канца, цалкам і поўнасцю.
На дне душы — унутрана, употайкі, падсвядома.
|| памянш. дне́чка, -а, мн. -і, -аў, н. (да 3 знач.) і до́нца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 3 знач.).
|| прым. до́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́нца ср., уменьш. см. до́нца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дне́чка ср., уменьш. см. до́нца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́нце уменьш. до́нца, -ца ср., дзе́нца, -ца ср., дне́чка, -ка ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́нышко уменьш. до́нца, -ца ср., дзе́нца, -ца ср., дне́чка, -ка ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сэ́дас ’месца жыхарства, сяліба, котлішча’ (ТСБМ), сэ́дэс ’сядзіба’ (стол., Нар. сл.; Лекс. Бел. Палесся), седас ’паселішча, селішча’ (староб., А. Кулакоўскі), сэ́дасік (сэ́дэсикъ) ’донца ў чарцы’ (Нас.), ст.-бел. седесъ ’сядзіба, цэнтр, кватэра’ (Гарб.). Параўн. польск. sedes ’сядзіба, селішча, кватэра’, ’сядзенне ў туалеце’, ’задніца’. Запазычана з лац. sedes ’сядзенне, крэсла; месца жыхарства, жыллё’ непасрэдна або праз польскае пасрэдніцтва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)