до́ктар
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
до́ктар |
дактары́ |
| Р. |
до́ктара |
дактаро́ў |
| Д. |
до́ктару |
дактара́м |
| В. |
до́ктара |
дактаро́ў |
| Т. |
до́ктарам |
дактара́мі |
| М. |
до́ктару |
дактара́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
до́ктар, -а, мн. дактары́ і (з ліч. 2, 3, 4) до́ктары, дактаро́ў, м.
1. Тое, што і ўрач, лекар.
2. чаго. Вышэйшая вучоная ступень, а таксама асоба, якой прысуджана гэта ступень.
Д. фізіка-матэматычных навук.
|| прым. до́ктарскі, -ая, -ае.
Доктарская дысертацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
до́ктар м.
1. до́ктор, врач;
2. (учёная степень) до́ктор;
д. філалагі́чных наву́к — до́ктор филологи́ческих нау́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́ктар, ‑а; мн. дактары́ (з ліч. 2, 3, 4 до́ктары), ‑о́ў; м.
Разм. Урач, лекар. Ёсць бальніца, у бальніцы — І доктар, і фельчар, Хто прыходзіць ці прывозяць — Хворых лечаць, лечаць. Купала.
•••
Доктар навук якіх — самая высокая вучоная ступень у СССР; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Доктар філалагічных навук.
[Ад лац. doctor — настаўнік, выкладчык.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
До́ктар ’доктар’ (БРС). Слова гэта было ўжо ў ст.-бел. мове: докторъ ’доктар; настаўнік багаслоўя’ (тут яно лічыцца паланізмам: польск. doktor < лац. doctor; гл. Булыка, Запазыч.). Рус. до́ктор, укр. до́ктор. Польск. або ням. пасрэдніцтва пры запазычанні прымаецца і для рус. мовы (не выключаецца таксама і непасрэдна лац. крыніца; гл. Фасмер, 1, 523, Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 157–158). У лац. мове doctor — гэта ўтварэнне на ‑tor ад дзеяслова docere ’вучыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
доктар, урач; лекар (разм.); эскулап (зняваж.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
гарлаві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).
Доктар, спецыяліст па хваробах вуха, горла, носа; ларынголаг.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эскула́п, -а, мн. -ы, -аў, м. (уст., жарт.).
Урач, доктар.
Паважаны э.
|| прым. эскула́пскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ле́кар, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
Доктар, урач.
|| ж. ле́карка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. ле́карскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
до́ктор в разн. знач. до́ктар, -ра м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)