дзі́кі
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
дзі́кі |
дзі́кая |
дзі́кае |
дзі́кія |
| Р. |
дзі́кага |
дзі́кай дзі́кае |
дзі́кага |
дзі́кіх |
| Д. |
дзі́каму |
дзі́кай |
дзі́каму |
дзі́кім |
| В. |
дзі́кі (неадуш.) дзі́кага (адуш.) |
дзі́кую |
дзі́кае |
дзі́кія (неадуш.) дзі́кіх (адуш.) |
| Т. |
дзі́кім |
дзі́кай дзі́каю |
дзі́кім |
дзі́кімі |
| М. |
дзі́кім |
дзі́кай |
дзі́кім |
дзі́кіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вепручы́на, -ы, ж.
Мяса дзікай свінні.
Пакаштаваць вепручыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вепр, -а, мн. -ы, -аў, м.
Самец дзікай свінні; дзік.
|| прым. вяпро́вы, -ая, -ае.
Вяпровая шынка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акулірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што (спец.).
Прышчапіць (прышчэпліваць) да дзікай расліны вочка культурнай расліны.
А. дзічку.
|| наз. акулірава́нне, -я, н. і акуліро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
холадаўсто́йлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць холадаўстойлівага. Холадаўстойлівасць дзікай пшаніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тупадзю́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.
Род дзікай качкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вепр, ‑а, м.
Самец дзікай свінні; дзік. За старым вепрам цягнуцца крыху меншыя за яго свінні, за імі некалькі падсвінкаў. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Піскора ’від дзікай качкі’ (ТС). Да піск (гл.). Суф. ‑ор‑а першапачаткова меў экспрэсную функцыю, параўн. прасл. *sykora ’сініца, Parus’, *сіё tvora ’дзятва’ (Слаўскі, SP, 2, 25).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лаўцу́-саўцу́ ’пажаданне поспехаў паляўнічаму, рыбаку’ (Касп.). Да лавёці (гл.). Другая частка выразу, відавочна, звязапа з назвай дзікай качкі-крохаля — савук (Інстр. 2). Параўн. таксама саўлюк ’абы-што’ (Вяр.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бык¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Самец буйной рагатай жывёлы, дзікай і свойскай.
Бой быкоў.
Племянны б.
2. звычайна мн. Падсямейства буйных жвачных млекакормячых (тур, бізон, зубр і пад.).
◊
Браць быка за рогі (разм.) — пачынаць дзейнічаць энергічна, з галоўнага.
|| памянш. бычо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. Быць бычку на вяровачцы (прыказка).
|| прым. бычы́ны, -ая, -ае і быча́чы, -ая, -ае.
Нораў бычачы, а розум цялячы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)