дзяся́ты, -ая, -ае.

1. гл. дзесяць.

2. Які атрымліваецца пры дзяленні на дзесяць.

Дзясятая частка.

3. у знач. наз. дзяся́тая, -ай, ж. Дзясятая частка чаго-н.

Адна дзясятая.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэцы...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. адна дзясятая, напр.: дэцыбел, дэцылітр, дэцыметр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзяся́ты

лічэбнік, парадкавы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. дзяся́ты дзяся́тая дзяся́тае дзяся́тыя
Р. дзяся́тага дзяся́тай дзяся́тага дзяся́тых
Д. дзяся́таму дзяся́тай дзяся́таму дзяся́тым
В. дзяся́тага (адуш.)
дзяся́ты (неадуш.)
дзяся́тую дзяся́тае дзяся́тых (адуш.)
дзяся́тыя (неадуш.)
Т. дзяся́тым дзяся́тай дзяся́тым дзяся́тымі
М. дзяся́тым дзяся́тай дзяся́тым дзяся́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

каго́рта, -ы, ДМ -рце, мн. -ы, -го́рт і -аў, ж.

1. Атрад войска ў Старажытным Рыме, дзясятая частка легіёна.

2. перан. Група людзей, згуртаваная агульнымі мэтамі, ідэямі.

Непераможная к. аднадумцаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кісе́ль, -сялю́, мн. -сялі́, -сялёў, м.

Студзяністая страва з аўсянай мукі або ягаднага соку, заваранага на крухмале.

К. з журавін.

Аўсяны к.

Дзясятая вада на кісялі — пра вельмі далёкага родзіча.

|| прым. кісе́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сам-дзяся́ты

лічэбнік, парадкавы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сам-дзяся́ты сам-дзяся́тая сам-дзяся́тае сам-дзяся́тыя
Р. сам-дзяся́тага сам-дзяся́тай
сам-дзяся́тае
сам-дзяся́тага сам-дзяся́тых
Д. сам-дзяся́таму сам-дзяся́тай сам-дзяся́таму сам-дзяся́тым
В. сам-дзяся́тага (адуш.)
сам-дзяся́ты (неадуш.)
сам-дзяся́тую сам-дзяся́тае сам-дзяся́тых (адуш.)
сам-дзяся́тыя (неадуш.)
Т. сам-дзяся́тым сам-дзяся́тай
сам-дзяся́таю
сам-дзяся́тым сам-дзяся́тымі
М. сам-дзяся́тым сам-дзяся́тай сам-дзяся́тым сам-дзяся́тых

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дзе́сяць, -і́, -ццю́, ліч. кольк.

Лік і колькасць 10.

Д. чалавек.

Д. гадоў.

Ні ў пяць ні ў дзесяць (разм., неадабр.) — ні туды ні сюды; ні так ні гэтак.

|| парадк. дзяся́ты, -ая, -ае.

Дзясятыя гады мінулага стагоддзя.

Гэта справа дзясятая (перан.: няважная, другарадная; разм.).

Пятае праз дзясятае (разм., жарт.) — непаслядоўна, пераскокваючы з аднаго на другое (расказваць, пераказваць).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кісе́ль, -сялю́ м., прям., перен. кисе́ль;

сёмая (дзяся́тая) вада́ на кісялі́погов. седьма́я (деся́тая) вода́ на киселе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вода́ в разн. знач. вада́, -ды́ ж.;

по́лая вода́ паво́дка;

высо́кая вода́ вялі́кая вада́;

тяжёлая вода́ хим. ця́жкая вада́;

жёлтая вода́ мед. жо́ўтая вада́;

тёмная вода́ мед. цёмная вада́;

как в во́ду опу́щенный як у ваду́ апу́шчаны;

концы́ в во́ду канцы́ ў ваду́;

водо́й не разольёшь вадо́й не разліе́ш;

как в во́ду ка́нул як у ваду́ ка́нуў;

как с гу́ся вода́ як з гусі́ вада́;

мно́го воды́ утекло́ шмат вады́ сплыло́;

как две ка́пли воды́ як дзве кро́плі вады́;

воды́ не замути́т вады́ не заму́ціць;

как ры́ба в воде́ як ры́ба ў вадзе́;

сквозь ого́нь и во́ду прошёл праз аго́нь і ваду́ прайшо́ў, ≅ быў на кані́ і пад канём;

вы́йти сухи́м из воды́ вы́йсці сухі́м з вады́;

чи́стой воды́ чы́стай вады́;

вы́вести на чи́стую во́ду вы́весці на чы́стую ваду́;

как в во́ду гляде́л (смотре́л) як у ваду́ глядзе́ў;

лить во́ду на (чью) ме́льницу ліць ваду́ на (чый) млын;

как воды́ в рот набра́ть як вады́ ў рот набра́ць;

носи́ть решето́м во́ду насі́ць у рэ́шаце ваду́;

седьма́я (деся́тая) вода́ на киселе́ погов. сёмая (дзяся́тая) вада́ на кісялі́;

толо́чь во́ду (в сту́пе) таўчы́ ваду́ (у сту́пе);

холо́дной водо́й окати́ть (обли́ть) хало́днай вадо́й аблі́ць;

ти́ше воды́, ни́же травы́ погов. цішэ́й вады́, ніжэ́й травы́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спра́ва I ж., в разн. знач. де́ло ср.; (о предпринятом мероприятии — ещё) предприя́тие ср.;

я да вас па ~ве — я к вам по де́лу;

узя́цца за ~ву — приня́ться за де́ло;

бягу́чыя ~вы — теку́щие дела́;

с. сумле́ння — де́ло со́вести;

до́брая с. — до́брое (хоро́шее) де́ло;

судо́вая с. — суде́бное де́ло;

падшы́ць да ~вы — подши́ть к де́лу;

як ва́шы ~вы? — как ва́ши дела́?;

сме́лая с. — сме́лое предприя́тие;

гало́ўная с. — гла́вное де́ло;

кро́ўная с. — кро́вное де́ло;

ке́пскія (дрэ́нныя) ~вы — пло́хи дела́;

безнадзе́йная с. — ги́блое де́ло;

цёмная с. — тёмное де́ло;

і́ншая с. — друго́е де́ло, то ли де́ло;

мець ~ву — име́ть де́ло;

на са́май ~ве — в са́мом де́ле;

с. кульга́е — де́ло хрома́ет;

у ку́рсе ~вы — в ку́рсе де́ла;

бліжэ́й да ~вы — бли́же к де́лу;

с. не кле́іцца — де́ло не вя́жется (не кле́ится);

у тым вось і с. — (вот) в том-то и де́ло, то-то и оно́;

така́я с. — тако́е де́ло;

ёсць така́я с. — есть тако́е де́ло;

вядо́мая с. (рэч)в знач. вводн. сл. изве́стное де́ло;

ад слоў да ~вы — от слов к де́лу;

паку́ль суд ды с. — пока́ суд да де́ло;

па хо́дзе ~вы — по хо́ду де́ла;

ма́йстар сваёй ~вы — ма́стер своего́ де́ла;

за малы́м с. ста́ла — за немно́гим де́ло ста́ло, за ма́лым остано́вка;

с. на мазі́ — де́ло на мази́;

не мая́ (твая́, ва́ша і пад.) с. — не моё (твоё, ва́ше и т.п.) де́ло;

с. твая́ — де́ло хозя́йское;

мая́ (твая́, ва́ша і пад.) с. — старана́ — моё (твоё, ва́ше и т.п.) де́ло — сторона́;

у чым с.? — в чём де́ло?;

не ў гэ́тым с. — не в э́том де́ло;

с. ў тым, што... — де́ло в том, что...;

с. да́ўняя — де́ло про́шлое;

не апо́шняя с. — не после́днее де́ло;

даць ход ~ве — дать ход де́лу;

ле́зці не ў сваю́ ~ву — лезть не в своё де́ло;

усу́нуць нос не ў сваю́ ~ву — су́нуть нос не в своё де́ло;

гэ́та с. дзяся́таяэ́то де́ло деся́тое;

запле́чных спраў ма́йстаруст. запле́чных дел ма́стер;

зру́шыць ~ву з ме́сца — сдви́нуть де́ло с мёртвой то́чки;

кане́ц — ~ве вяне́цпогов. коне́ц — де́лу вене́ц

спра́ва II нареч. спра́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)