Дзю́к
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Дзю́к |
Дзю́кі |
| Р. |
Дзю́ка |
Дзю́каў |
| Д. |
Дзю́ку |
Дзю́кам |
| В. |
Дзю́ка |
Дзю́каў |
| Т. |
Дзю́кам |
Дзю́камі |
| М. |
Дзю́ку |
Дзю́ках |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гадзю́ка, -і, ДМ -дзю́цы, мн. -і, -дзю́к, ж.
1. Ядавітая змяя з чорнай зігзагападобнай паласой уздоўж спіны.
2. перан. Пра небяспечнага, шкоднага чалавека (разм., лаянк.).
Не жанчына, а г.
|| прым. гадзю́чы, -ая, -ае.
Гадзючая скура.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Кічу́к ’начынены мясам страўнік’ (Вешт., ТС). Абсалютны сінонім да кіндзюк (гл.). Калі лічыць гэтыя словы аднаго паходжання, цяжка вытлумачыць фанетычныя змены (кін‑ дзюк > *кідзюк > *кіцюк > *кічук). Трэба памятаць, што дакладная цюркская крыніца для кіндзюк таксама адсутнічае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гадзю́ка, ‑і, ДМ ‑дзюцы; Р мн. ‑дзюк; ж.
1. Ядавітая змяя шэрага колеру з чорнай зігзагападобнай паласой уздоўж спіны. А гэтым часам пры сасонцы Гадзюка грэецца на сонцы, — Блішчыць на ёй узор лускі. Крапіва. Вялікая светла-шэрая гадзюка з выразным чорным узорам на спіне гналася па сцежцы за травяной жабай. В. Вольскі.
2. Разм. лаянк. Пра небяспечнага шкоднага чалавека. Людзі маўчалі: такі час, можа знайсціся гадзюка якая, і тады памінай, як чалавека звалі. Шчарбатаў.
•••
Гадзюка падкалодная — тое, што і змяя падкалодная (гл. змяя).
Прыгрэць гадзюку на (сваіх) грудзях гл. прыгрэць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)