де́вять дзе́вяць, -ці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзе́вяць де́вять

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

де́вятью нареч. (об умножении) дзе́вяць у…;

де́вятью де́вять дзе́вяць у дзе́вяць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вде́вятеро нареч. (в девять раз) у дзе́вяць разо́ў; (в девять частей) у дзе́вяць сто́лак;

увели́чить вде́вятеро павялі́чыць у дзе́вяць разо́ў;

сложи́ть, согну́ть вде́вятеро скла́сці, сагну́ць у дзе́вяць сто́лак;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Дзе́вяць. Рус. де́вять, укр. де́вʼять, польск. dziewięć, чэш. devět, серб.-харв. де̏вет, балг. де́вет, ст.-слав. девѧть. Прасл. *devętь (марфалагічная інавацыя; параўн. тэарэтычнае *devę‑ (*deven‑ < *neu̯n̥‑). Параўн. літ. devyní, ст.-інд. náva, авест. nava, лац. novem і г. д. Трубачоў, Эт. сл., 4, 222–223; Фасмер, 1, 492–493; Бернекер, 1, 188–189; Траўтман, 198.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Страпе́ц, стропэ́ц ‘укладка з дзесяці снапоў, мэндлік, бабка’ (Сл. Брэс., Выг.). Дэрыват ад строп (гл.) з суф. ‑ец; перанос па падабенстве, параўн.: девять снопів поставлять, а дэсетого на шепку, то будэ стропэц. Гл. Выгонная, БЛ, 6, 63–64. Няясныя адносіны да страпе́ц ‘памылка, якая з’яўляецца вынікам неабдуманасці (і праз гэта чалавек трапляе ў кепскі, безвыходны стан)’: пыпаласьу страпец (Бяльк.). Адпавядае рус. разм. кры́шка ‘канец, капец’?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гадзі́на ж.

1. час м.;

дзве ~ны — два часа́;

а дзявя́тай ~не — в де́вять часо́в;

ён мог ~намі раска́зваць пра сябе́ — он мог часа́ми расска́зывать о себе́;

като́рая (яка́я) г.? — кото́рый час?;

2. (неопределённый промежуток времени) часо́к м.;

засну́ць на яку́ю ~ну — усну́ть на часо́к;

3.: ад ~ны, па ~нах поча́сно; поча́сный, почасово́й;

апла́та ад ~ны (па ~нах) — поча́сная (почасова́я) опла́та;

○ ~ны пік — часы́ пик;

каменда́нцкая г. — коменда́нтский час;

◊ ша́рая г. — су́мерки (вече́рние);

чо́рная (ліха́я) г. — чёрный день; лиха́я годи́на; тру́дные времена́;

апо́шняя г. — после́дний час;

цэ́лая (до́брая) г. — би́тый час;

не па днях, а па ~нах — не по дням, а по часа́м;

з ~ны на ~ну — с ча́су на час;

праз ~ну па ча́йнай лы́жцы — че́рез час по ча́йной ло́жке;

з ко́жнай ~най — час от часу;

калі́ф на ~ну — кали́ф на час

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)