Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
девять
Том: 8, старонка: 8.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
де́вятью нареч. (об умножении) дзе́вяць у…;
де́вятью де́вять дзе́вяць у дзе́вяць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вде́вятеро нареч. (в девять раз) у дзе́вяць разо́ў; (в девять частей) у дзе́вяць сто́лак;
увели́чить вде́вятеро павялі́чыць у дзе́вяць разо́ў;
сложи́ть, согну́ть вде́вятеро скла́сці, сагну́ць у дзе́вяць сто́лак;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Дзе́вяць. Рус. де́вять, укр. де́вʼять, польск. dziewięć, чэш. devět, серб.-харв. де̏вет, балг. де́вет, ст.-слав. девѧть. Прасл. *devętь (марфалагічная інавацыя; параўн. тэарэтычнае *devę‑ (*deven‑ < *neu̯n̥‑). Параўн. літ. devyní, ст.-інд. náva, авест. nava, лац. novem і г. д. Трубачоў, Эт. сл., 4, 222–223; Фасмер, 1, 492–493; Бернекер, 1, 188–189; Траўтман, 198.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Страпе́ц, стропэ́ц ‘укладка з дзесяці снапоў, мэндлік, бабка’ (Сл. Брэс., Выг.). Дэрыват ад строп (гл.) з суф. ‑ец; перанос па падабенстве, параўн.: девять снопів поставлять, а дэсетого на шепку, то будэ стропэц. Гл. Выгонная, БЛ, 6, 63–64. Няясныя адносіны да страпе́ц ‘памылка, якая з’яўляецца вынікам неабдуманасці (і праз гэта чалавек трапляе ў кепскі, безвыходны стан)’: пыпаласьу страпец (Бяльк.). Адпавядае рус. разм. кры́шка ‘канец, капец’?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Omnia incipis, nihil absolvis
За ўсё бярэшся ‒ нічога не канчаеш.
За всё берешься ‒ ничего не кончаешь.
бел. Хто за сто работ бярэцца, ніводнай не зробіць. Ураз усё робіцца толькі ў казках. Не скончыўшы адну работу, за другую не бярыся.
рус. За всё браться ‒ ничего не сделать. За всё берётся, да не всё удаётся. Кто много начинает, мало оканчивает. Кто за всё берётся, тому ничего не удаётся.
фр. Quarante métiers cinquante malheurs (Сорок ремёсел ‒ пятьдесят несчастий).
англ. Jack of all trades and master of none (Джек берётся за всё, да ничего толком не делает).
нем. Wer viele Handwerke kann, wird zuletzt ein Bettelmann (Кто знает много ремёсел, тот в конце концов становится нищим). Viel Handwerke verderben den Meister (Много ремёсел портят мастера). Neunerlei Handwerk, achtzehnerlei Unglück (Девять ремёсел ‒ восемнадцать несчастий).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
гадзі́на ж.
1. час м.;
дзве ~ны — два часа́;
а дзявя́тай ~не — в де́вять часо́в;
ён мог ~намі раска́зваць пра сябе́ — он мог часа́ми расска́зывать о себе́;
като́рая (яка́я) г.? — кото́рый час?;
2. (неопределённый промежуток времени) часо́к м.;
засну́ць на яку́ю ~ну — усну́ть на часо́к;
3.: ад ~ны, па ~нах поча́сно; поча́сный, почасово́й;
апла́та ад ~ны (па ~нах) — поча́сная (почасова́я) опла́та;
○ ~ны пік — часы́ пик;
каменда́нцкая г. — коменда́нтский час;
◊ ша́рая г. — су́мерки (вече́рние);
чо́рная (ліха́я) г. — чёрный день; лиха́я годи́на; тру́дные времена́;
апо́шняя г. — после́дний час;
цэ́лая (до́брая) г. — би́тый час;
не па днях, а па ~нах — не по дням, а по часа́м;
з ~ны на ~ну — с ча́су на час;
праз ~ну па ча́йнай лы́жцы — че́рез час по ча́йной ло́жке;
з ко́жнай ~най — час от часу;
калі́ф на ~ну — кали́ф на час
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)