дварцо́вы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
дварцо́вы |
дварцо́вая |
дварцо́вае |
дварцо́выя |
| Р. |
дварцо́вага |
дварцо́вай
дварцо́вае |
дварцо́вага |
дварцо́вых |
| Д. |
дварцо́ваму |
дварцо́вай |
дварцо́ваму |
дварцо́вым |
| В. |
дварцо́вы (неадуш.) |
дварцо́вую |
дварцо́вае |
дварцо́выя (неадуш.) |
| Т. |
дварцо́вым |
дварцо́вай
дварцо́ваю |
дварцо́вым |
дварцо́вымі |
| М. |
дварцо́вым |
дварцо́вай |
дварцо́вым |
дварцо́вых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дварцо́вы дворцо́вый;
◊ д. пераваро́т — дворцо́вый переворо́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дварцо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да дварца. Дварцовая плошча. Дварцовы парк.
•••
Дварцовы пераварот гл. пераварот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дварэ́ц, -рца́, мн. -рцы́, -рцо́ў, м.
Будынак, у якім пражывае манарх са сваёй сям’ёй, а таксама вялікі і прыгожы па архітэктуры будынак наогул; палац.
Мармуровыя дварцы Венецыі.
|| прым. дварцо́вы, -ая, -ае.
○
Дварцовы пераварот — змена манарха прыдворнай знаццю без удзелу народных грамадскіх мас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дворцо́вый пала́цавы; дварцо́вы;
дворцо́вый переворо́т дварцо́вы пераваро́т.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Паладзі́н ’доблесны рыцар, адданы свайму гаспадару або даме’ (ТСБМ). З рус. палади́н ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79), дзе праз ням. Paladin ад італ. paladino з лац. palatīnus ’дварцовы саноўнік’ (Фасмер, 3, 190).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераваро́т, -ту м., в разн. знач. переворо́т;
дзяржа́ўны п. — госуда́рственный переворо́т;
дварцо́вы п. — дворцо́вый переворо́т;
п. у наву́цы — переворо́т в нау́ке;
п. це́раз крыло́ — спец. переворо́т че́рез крыло́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераваро́т, ‑у, М ‑роце, м.
1. Змена існуючага грамадска-палітычнага ладу або ўрада сілай. Дзяржаўны пераварот. Рэвалюцыйны пераварот. Палітычны пераварот.
2. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці, ходзе чаго‑н. Пераварот у навуцы. Тэхнічны пераварот. □ З’яўленне такога натоўпу зрабіла ў доме цэлы пераварот. Колас. І вось за адзін вечар адбыўся цэлы пераварот, адчуў Віця, што цяпер не толькі пра свае клопаты думаць трэба. Нядзведскі.
3. Спец. Фігура вышэйшага пілатажу, пры якой самалёт пераварочваецца ў паветры. Зрабіўшы правы, пасля левы віражы, Крывахіж паправіў на плячах лямкі парашута.. І пайшлі перавароты, пасля пятля... Алешка. // Гімнастычная фігура, пры якой цела гімнаста пераварочваецца ў паветры.
•••
Дварцовы пераварот — насільная змена манарха, кіраўніка дзяржавы сіламі прыдворных груп высокапастаўленых асоб без ўдзелу народных мас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)