дашука́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).
1. каго-чаго. Настойліва шукаючы, знайсці.
Не магу д. ключоў.
2. чаго. Даведацца, высветліць.
Д. праўды.
|| незак. дашу́квацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дашука́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дашука́юся |
дашука́емся |
| 2-я ас. |
дашука́ешся |
дашука́ецеся |
| 3-я ас. |
дашука́ецца |
дашука́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дашука́ўся |
дашука́ліся |
| ж. |
дашука́лася |
| н. |
дашука́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дашука́йся |
дашука́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
дашука́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дашука́цца сов., разг. доиска́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дашука́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., каго-чаго і без дап.
Разм. Настойліва шукаючы, расшукваючы, знайсці, адшукаць. Не дашукацца нікога. □ Праз мінут дваццаць .. [Адам] вярнуўся назад і ўбачыў, што бацька яго капае ў стайні яму. — Усё адно дашукаюцца, — разважліва сказаў ён бацьку. Чорны. // Разведаць аб чым‑н., дазнацца. Дашукацца прычыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дашу́квацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да дашукацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакапа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак., да чаго.
1. Капа́ючы, дасягнуць чаго-н., знайсці што-н.
Д. да клада.
2. перан. Даведацца, дашукацца (разм.).
Д. да сутнасці.
|| незак. дако́пвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
доиска́ться сов., разг. дашука́цца; (найти) знайсці́; (дознаться) дайсці́, дазна́цца, даве́дацца; (допытаться) дапыта́цца; см. дои́скиваться.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дакапа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Капаючы, дасягнуць чаго‑н., дабрацца да чаго‑н. Дакапацца да вады. Дакапацца да гліны. □ Бывала, збочыць крыху танк з дарогі — і праваліцца ў дрыгву так глыбока, што да яго немагчыма і дакапацца. Мележ.
2. перан. Разм. Дайсці да чаго‑н., дашукацца. Дакапацца да праўды. Дакапацца да прычыны. □ [Галай] павінен быў дазнацца, што за агеньчыкі бачыліся яму ўночы, дакапацца да сутнасці з’явы. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знайсці, адшукаць, падшукаць, дашукацца / нечакана: натрапіць, наткнуцца, напароцца; націкаваць, асачыць, высачыць, вышныпарыць (разм.); выкапаць, адкапаць, выпараць, намацаць (разм. перан.); трапіць (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
і́сціна, ‑ы, ж.
1. Тое, што адпавядае сапраўднасці, адлюстроўвае рэчаіснасць; праўда (у 1 знач.). Дашукацца ісціны. □ Разам з выступленнямі ў палках, батальёнах, ротах, на фабрыках, заводах, у вёсках прадстаўнікоў партыі — агітатараў, вялікую ролю адыгрывалі таксама калектыўныя агітатары — газеты, якія простай, даступнай мовай растлумачвалі рабочым, сялянам і салдатам ісціны жыцця. «Полымя». — Я вельмі паважаю Івана Фядотавіча, — і Вабрыцкі адважыў паклон у бок Салаўёва, — але як кажуць, Платон мне друг, ды ісціна даражэй. Дуброўскі.
2. У філасофіі — дакладнае веданне, якое правільна адлюстроўвае аб’ектыўную рэальнасць у свядомасці людзей. Сцвярджэнне прыродазнаўства, што зямля існавала да чалавецтва, ёсць аб’ектыўная ісціна. Ленін.
3. Палажэнне, сцверджанне, меркаванне, якое выяўлена навукай, праверана практыкай, вопытам. Бясспрэчная ісціна. Старая ісціна. □ Усё мае свой пачатак і канец. Ісціна гэтая вядома людзям з малых гадоў. Якімовіч. Няўжо не так? Няўжо вам не ахвота, Прыслухацца да ісціны старой, Што неспакой не лечыць адзінота, Што адзіноту лечыць неспакой? Куляшоў.
•••
Абсалютная ісціна — правільнае, вычарпальнае, поўнае веданне пра з’явы, прадметы аб’ектыўнай рэальнасці.
Адносная ісціна — правільныя, але няпоўныя веды, якія патрабуюць паглыблення і ўдакладнення.
Крытэрый ісціны гл. крытэрый.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)