дача́сна
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| дача́сна |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дача́сна нареч. преждевре́менно; безвре́менно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
преждевре́менно нареч. дача́сна, заўча́сна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дача́сны, -ая, -ае.
Які адбыўся раней тэрміну.
Дачаснае выступленне.
Дачасна (прысл.) абарвалася жыццё.
|| наз. дача́снасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
безвре́менно нареч. заўча́сна, няўча́сна; (преждевременно) дача́сна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́кідыш, ‑а, м.
1. Дачаснае спыненне цяжарнасці; аборт.
2. Дачасна народжаны плод чалавека ці жывёлы, не здольны выжыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скі́дак ‘неданошанае дзіця’ (Ласт., Байк. і Некр.), скі́дыш ‘тс’ (Касп.). Рус. ски́док, ски́дыш ‘тс’, укр. ски́дка ‘неданошанае ягня’. Да скідаць, скінуць ‘дачасна пазбаўляцца цяжарнасці’ (гл. кідаць у адпаведным значэнні) з суф. ‑ок, ‑ыш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пара́, -ы́, мн. по́ры, пор і по́раў, ж.
1. Час, перыяд, тэрмін.
Летняя п.
Без пары (дачасна). Да гэтай пары (да гэтага часу). Да пары да часу (пакуль што). З той пары (з таго часу, моманту). Не ў пару (не ў час, недарэчы). У пару (у час, своечасова).
2. у знач. вык. Настаў час для чаго-н.
П. дадому.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
знасі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., зно́сіцца; зак.
Стаць непрыгодным ад доўгай носкі ці работы.
Боты знасіліся.
Поршні знасіліся.
Арганізм знасіўся (перан.: дачасна састарыўся, аслабеў).
|| незак. зно́швацца, -аецца.
|| наз. знос, -у, м. і зно́шванне, -я, н.
Знос аўтапакрышак.
Няма зносу чаму-н. або не ведае зносу што-н. (доўга не зношваецца; разм.). Працаваць на знос (перан.). Зношванне арганізма (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зго́рбіцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.
1. Зак. да горбіцца.
2. Стаць гарбатым, сутулаватым (ад старасці, хваробы і пад.). Выплакала Аксіння ў падушку свае прыгожыя вочы, згорбілася дачасна, без пары набіў валасы сярэбраны іней. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)