да́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, рознаспрагальны
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
да́м |
дадзі́м |
| 2-я ас. |
дасі́ |
дасце́ |
| 3-я ас. |
да́сць |
даду́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
да́ў |
далі́ |
| ж. |
дала́ |
| н. |
дало́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
да́й |
да́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
да́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
асе́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Пры стральбе: адсутнасць выстралу з-за няспраўнасці зброі ці патрона.
Ружжо дало асечку.
2. перан. Няўдача пры выкананні чаго-н. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плеўры́т, ‑у, М ‑рыце, м.
Запаленне плеўры. Раненне ў грудную клетку.. дало цяжкі плеўрыт. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эфе́кт, -ту м., в разн. знач. эффе́кт;
зрабі́ць э. — произвести́ эффе́кт;
ляка́рства не дало́ ~ту — лека́рство не дало́ эффе́кта;
гукавы́я ~ты — звуковы́е эффе́кты;
○ з ~там — с эффе́ктом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
засто́ены, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і застаялы. Добра бяжыць па прымятай дарозе застоены за ноч конь. Машара. [Веньямін] зайшоў у пакой. У нос дало кіслым, застоеным паветрам. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапрада́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да перапрасці.
перапрада́ць 2, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасце, ‑дадуць; пр. перапрадаў, ‑дала, ‑дало; заг. перапрадай; зак., каго-што.
Прадаць што‑н. купленае другому (звычайна з мэтай нажывы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абда́ць сов., обл. обда́ть;
а. ва́рам — обда́ть кипятко́м;
а. гра́ззю — обда́ть гря́зью;
яго́ ~дало́ хо́ладам — его о́бдало хо́лодом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намно́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што і чаго.
Разм. Павялічыць у нейкай колькасці; размножыць. Гордыя за народнае слова, што так буйна развілося і дало такі багаты плён, як творчасць Янкі Купалы і Якуба Коласа, мы ўзважваем тыя здабыткі, якія намножыла наша літаратура. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагно́з, ‑у, м.
Прадбачанне, прадказанне, заснаванае на пэўных дадзеных. [Вясна] надышла нечакана, насуперак прагнозу, які дало бюро надвор’я. Шамякін. Давяраўся сваёй інтуіцыі і Багдановіч, калі прарочыў будучае Коласу, Бядулі, Гарэцкаму. Але перш за ўсё яго прагнозы абапіраліся на рэальныя факты, на ўласны вопыт. Лойка.
[Грэч. prognōsis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штодзённы, ‑ая, ‑ае.
1. Які бывае, адбываецца кожны дзень. Штодзённая гімнастыка. □ Паляванне дало добры адпачынак Міколу ад штодзённага клопату. Краўчанка. Музыка, песні чутны з палаца .. Мучыцца ж бедны думкай штодзённай, Каб голад са свету не звёў. Купала.
2. Звычайны, будзённы. Аўгіня пераапранулася ў сваю штодзённую рабочую вопратку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)