дажыва́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дажыва́ю дажыва́ем
2-я ас. дажыва́еш дажыва́еце
3-я ас. дажыва́е дажыва́юць
Прошлы час
м. дажыва́ў дажыва́лі
ж. дажыва́ла
н. дажыва́ла
Загадны лад
2-я ас. дажыва́й дажыва́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час дажыва́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дажыва́ць несов., в разн. знач. дожива́ть; см. дажы́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дажыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да дажыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жыві́; -жы́ты; зак.

1. да чаго. Дасягнуць якога-н. узросту; пражыць да якога-н. тэрміну.

Не дажыў ён да светлых дзён перамогі.

2. што. Прабыць дзе-н. астатак часу, тэрміну.

Д. тыдзень у санаторыі.

3. што. Выдаткаваць на пражыццё (разм.).

Д. астатнія грошы.

|| незак. дажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дожива́ть несов. дажыва́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Клы́зніць ’жыць, дажываць’, ’гаварыць пустое’ (Юрч. Фраз. 2). Зыходзячы са значэння ’гаварыць пустое’, можна разглядаць як скажонае трызніць (гл.). Калі так, то ў гэтай форме збераглося другое старажытнае значэнне — ’дажываць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скаршэ́ніцца, скаршне́ць ‘састарыцца, здрахлець’ (ігн., Сл. ПЗБ). Аўтары слоўніка выводзяць з літ. káršti ‘дажываць свой век’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адзіне́ц, ‑нца, м.

Зусім адзін, адзінокі, які адбіўся ад статка (пра жывёл). Зубр-адзінец. // Адзінокі, бессямейны; бабыль. [Агей] адзін цяпер, адзінцом павінен будзе дажываць свой век. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

достига́ть несов. дасяга́ць; (доживать) дажыва́ць (да чаго); (доходить) дахо́дзіць (да чаго);

достига́ть верши́ны горы́ дасяга́ць вяршы́ні гары́;

достига́ть це́ли дасяга́ць мэ́ты;

достига́ть ста́рости дажыва́ць да ста́расці;

белу́ги достига́ют восьми́ ме́тров длины́ бялу́гі дахо́дзяць да васьмі́ ме́траў даўжыні́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кана́ць ’паміраць, пакідаць жыццё, дажываць апошнія мінуты’, ’набліжацца да канца’ (ТСБМ, Гарэц., Сержп. Прымхі, Сцяшк., Мал.; КЭС, лаг.). Прасл. konati, утворанае ад konъ > ’канец, мяжа’ (падрабязна гл. Трубачоў, Эт. сл. 10, 181–182 і 195–196 з разборам літаратуры). Сюды ж гродз. кана́цца і беласт. кона́тісе ’цягнуць жэрабя перад пачаткам гульні’ (Нар. словатв., Сл. паўн.-зах.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)