дада́тны, -ая, -ае.
1. Які мае патрэбныя ўласцівасці, якасці, заслугоўвае адабрэння.
Д. бок падзей.
Дадатная з’ява.
2. Які выражае адабрэнне; станоўчы.
Дадатная ацэнка.
3. У матэматыцы: большы за нуль.
Д. лік.
Дадатная велічыня.
4. Від электрычнага зараду, носьбітамі якога з’яўляюцца пазітрон, пратон і інш. (спец.).
Д. электрычны зарад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дада́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае патрэбныя ўласцівасці, якасці, заслугоўвае адабрэння. Былі і дадатныя бакі ў гэтых вандроўках: па дарозе добра абмяркоўваўся даклад. Колас.
2. Які выражае адабрэнне; станоўчы. Дадатная ацэнка.
3. Большы, чым нуль. Дадатны лік. Дадатная велічыня. Дадатная тэмпература.
4. Які мае адносіны да віду электрычнасць часціцамі якога з’яўляюцца пратоны, пазітроны і інш. Дадатны зарад.
5. у знач. наз. дада́тнае, ‑ага. Тое, што характарызуецца станоўчымі якасцямі; проціл. адмоўнае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дада́тны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
дада́тны |
дада́тная |
дада́тнае |
дада́тныя |
| Р. |
дада́тнага |
дада́тнай дада́тнае |
дада́тнага |
дада́тных |
| Д. |
дада́тнаму |
дада́тнай |
дада́тнаму |
дада́тным |
| В. |
дада́тны (неадуш.) дада́тнага (адуш.) |
дада́тную |
дада́тнае |
дада́тныя (неадуш.) дада́тных (адуш.) |
| Т. |
дада́тным |
дада́тнай дада́тнаю |
дада́тным |
дада́тнымі |
| М. |
дада́тным |
дада́тнай |
дада́тным |
дада́тных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дада́тны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
дада́тны |
дада́тная |
дада́тнае |
дада́тныя |
| Р. |
дада́тнага |
дада́тнай дада́тнае |
дада́тнага |
дада́тных |
| Д. |
дада́тнаму |
дада́тнай |
дада́тнаму |
дада́тным |
| В. |
дада́тны (неадуш.) дада́тнага (адуш.) |
дада́тную |
дада́тнае |
дада́тныя (неадуш.) дада́тных (адуш.) |
| Т. |
дада́тным |
дада́тнай дада́тнаю |
дада́тным |
дада́тнымі |
| М. |
дада́тным |
дада́тнай |
дада́тным |
дада́тных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вале́нтнасць, ‑і, ж.
Спец. Уласцівасць атама аднаго элемента далучаць да сябе пэўную колькасць атамаў другога элемента. Дадатная валентнасць. Ніжэйшая валентнасць.
[Ад лац. valens, valentis — які мае сілу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
положи́тельный
1. (утвердительный, хороший) стано́ўчы, дада́тны;
положи́тельный отве́т стано́ўчы адка́з;
положи́тельный геро́й рома́на стано́ўчы (дада́тны) геро́й рама́на;
положи́тельная оце́нка стано́ўчая (дада́тная) ацэ́нка;
положи́тельные результа́ты стано́ўчыя (дада́тныя) вы́нікі;
2. (основательный, степенный) ста́лы, пава́жны;
3. (несомненный, настоящий) разг. сапра́ўдны, безумо́ўны;
положи́тельный неве́жда сапра́ўдны (безумо́ўны) не́вук;
4. мат., физ. дада́тны;
положи́тельная величина́ дада́тная велічыня́;
положи́тельная температу́ра дада́тная тэмперату́ра;
положи́тельный по́люс дада́тны по́люс;
положи́тельный заря́д дада́тны зара́д;
положи́тельная сте́пень сравне́ния грам. звыча́йная ступе́нь параўна́ння;
положи́тельная филосо́фия пазітыві́зм.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плюс 1, ‑а, м.
1. Матэматычны знак у выглядзе крыжыка (+), які ставіцца паміж лічбамі для абазначэння складання. Два плюс два будзе чатыры. // Такі ж знак перад лічбай для вызначэння таго, што лічба гэтая дадатная, г. зн. большая, чым нуль. Тэмпература паветра плюс дзесяць градусаў.
2. Крыжык, які ставіцца пры школьнай ацэнцы і абазначае некаторае перавышэнне яе. Чатыры з плюсам.
3. у знач. нязм. Акрамя таго, з дабаўленнем. Дэвіз павінен быць такі: «Вучоба плюс праца!» «Звязда».
4. перан. Дадатны бок, перавага. — Калі ім [сялянам] ўдасца зямлі не даць [Пілацееву], гэта будзе велізарнейшым плюсам у палітычным расце сялянства. Галавач.
[Ад лац. plus — больш.]
плюс 2, ‑у, м.
Спец. Тое, што і кумач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)