дада́так
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
дада́так |
дада́ткі |
| Р. |
дада́тку |
дада́ткаў |
| Д. |
дада́тку |
дада́ткам |
| В. |
дада́так |
дада́ткі |
| Т. |
дада́ткам |
дада́ткамі |
| М. |
дада́тку |
дада́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дада́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Тое, што прыбаўляецца да чаго-н.
Зрабіць дадаткі.
Д. да раздзела кнігі.
2. Тое, што прыкладаецца да якога-н. падпіснога выдання.
Часопіс з бясплатным дадаткам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дада́так, -тку м.
1. добавле́ние ср., дополне́ние ср.;
д. да раздзе́ла — добавле́ние (дополне́ние) к главе́;
заўва́гі і ~ткі — примеча́ния и добавле́ния;
2. приложе́ние ср.;
часо́піс з бяспла́тным ~ткам — журна́л с беспла́тным приложе́нием;
◊ у д. да ўсяго́ — в дополне́ние ко всему́; в доверше́ние всего́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дада́так, ‑тку, м.
Тое, што прыбаўляецца, дадаецца да чаго‑н. [Пацейкоўскі] праглядае тэзісы,.. робіць папраўкі, дадаткі, шліфуе, адточвае кожны сказ, кожнае слова. Колас. // Кніга, брашура і пад., што прыкладаюцца да якога‑н. падпіснога выдання. Літаратурны дадатак да газеты.
•••
У дадатак (да) — акрамя чаго‑н., звыш чаго‑н. У дадатак да дзяржаўных клопатаў былі клопаты і асабістыя. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дада́так ’дадатак’. Укр. дода́ток, польск. dodatek, чэш. dodatek, балг. дода́тък і г. д. Слав. *dodatъkъ — утварэнне суфіксам ‑ъkъ ад дзеепрыметніка на ‑t‑, ад дзеяслова *dodati (*do‑dati); параўн. бел. дада́ць, укр. дода́ти, польск. dodać, чэш. dodati, балг. дода́м і г. д. Як дзеяслоў *dodati, так і вытворнае *dodatъkъ, бясспрэчна, маюць прасл. характар, прынамсі, з’яўляюцца прасл. дыялектызмамі. Дзіўна, што ў праславянскім слоўніку Трубачова (Трубачоў, Эт. сл.) няма ні *dodati, ні *dodatъkъ. Іншае пытанне, ці не запазычаны бел. дадатак, укр. додаток з польск. мовы. На гэта пытанне адказаць пакуль што вельмі цяжка, таму што няма дакладных даных аб гісторыі гэтых слоў. Калі нават гэта і запазычанне, то застаецца пытанне аб зах.-слав. дыялектызмах прасл. характару тыпу *dodati, *dodatъkъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вдоба́вок нареч., разг. у дада́так.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прычы́м, злуч. далучальны.
Да таго ж, у дадатак да гэтага.
Пры школе добры сад, п. большасць дрэў пасаджана самімі вучнямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дапі́ска, -і, ДМ дапі́сцы, ж.
1. гл. дапісаць.
2. мн. -і, -сак. Дадатак да напісанага; прыпіска.
Дапіскі на дакументах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыко́рмліваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго (што).
Карміць у дадатак да чаго-н.
П. грудное дзіця кашай.
|| наз. прыко́рмліванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пры́куп, -у, м.
У некаторых картачных гульнях: карты, якія атрымліваюць у дадатак да здадзеных.
Казырны кароль у прыкупе.
|| прым. прыкупны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)