даві́цца, даўлю́ся, да́вішся, да́віцца; незак., чым.
1. Задыхацца ад чаго-н., што засела ў горле, або прыступу кашлю, смеху і пад.
Д. косткай.
2. перан. Харчавацца чым-н., што прыелася, абрыдла.
Д. бульбай.
|| зак. удаві́цца, удаўлю́ся, уда́вішся, уда́віцца (да 1 знач.) і падаві́цца, -даўлю́ся, -да́вішся, -да́віцца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даві́цца
‘душыцца’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
даўлю́ся |
да́вімся |
| 2-я ас. |
да́вішся |
да́віцеся |
| 3-я ас. |
да́віцца |
да́вяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
даві́ўся |
даві́ліся |
| ж. |
даві́лася |
| н. |
даві́лася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
да́вячыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
даві́цца
‘скончыць віцца’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
даўе́цца |
даўю́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
даві́ўся |
даві́ліся |
| ж. |
даві́лася |
| н. |
даві́лася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
даві́цца I сов. (кончить виться) дови́ться
даві́цца II несов.
1. (с трудом проглатывать) дави́ться;
2. см. душы́цца I 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даві́цца 1, даўецца; зак.
Кончыць віцца, звіцца.
даві́цца 2, даўлюся, давішся, давіцца; незак.
1. Задыхацца ад чаго‑н., што засела ў горле. Сабака дабіўся кветкай. □ Антось вылупіў вочы і моўчкі давіўся гарачай заціркай. Бядуля. // Задыхацца ад прыступу кашлю, смеху і пад. А навокал хлопцы давяцца ад смеху. Бачыла. // перан. Харчавацца чым‑н., што прыелася, абрыдла. — Ледзьве не чатыры гады давіўся .. [пашай] у акопах, каб яна спрахла. «ЛіМ».
2. Зал. да давіць 2 (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
задаві́цца, ‑даўлюся, ‑давішся, ‑давіцца; зак.
Разм.
1. Павесіцца. З гультаём ажаніцца — лепей задавіцца. З нар.
2. Падавіцца, удавіцца. — Вам не давядзецца плаціць пану .. і дзвесце дзесяцін зямлі вы зусім дарэмна атрымоўваеце. — Сам тую зямлю вазьмі! — Хай ён задавіцца той зямлёй! Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нерво́зны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае павышаную ўзбуджальнасць. Нервозны чалавек.
2. Звязаны з раздражненнем, узбуджанасцю нерваў. Нервозны настрой. // Які выражае, выдае нервознасць, узбуджанасць, раздражненасць. Нервозны смех, брудныя словы невядомай жанчыны, кінутыя .. [Луізе] у твар, балюча кальнулі ў сэрца. Шашкоў. Віктар ледзь не давіцца нервозным смехам. Карпюк.
3. Неспакойны, трывожны. З некаторага часу Астранамічны інстытут жыў нейкім нервозным, узбуджаным жыццём. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падаві́цца, ‑даўлюся, ‑давішся, ‑давіцца; зак., чым і без дап.
Задыхнуцца ад чаго‑н., што засела, затрымалася ў горле. Падавіцца яблыкам. Падавіцца рыбнай кветкай. □ [Аленка:] — Куры тут. Стаміўся ж. — Угу, — падавіўся зацяжкай Міхась і закашляўся. — Затое давёў машыну да ладу. Можна ехаць спакойна. Б. Стральцоў. / у лаянк. ужыв. — Падавіся ты гэтым сваім ордэрам, — зусім спакойна, без злосці сказала Марына. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)