давары́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
давару́ |
дава́рым |
| 2-я ас. |
дава́рыш |
дава́рыце |
| 3-я ас. |
дава́рыць |
дава́раць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
давары́ў |
давары́лі |
| ж. |
давары́ла |
| н. |
давары́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
давары́ |
давары́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
давары́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
давары́ць сов.
1. довари́ть;
мя́са неабхо́дна д. — мя́со необходи́мо довари́ть;
2. тех. (прибавить сваркой) навари́ть, привари́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
давары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., што.
Скончыць варыць што‑н., зрабіць прыгодным для спажывання. Манька падрыхтуе чыгункі, загадае Міхалку зварыць ці даварыць страву, выгнаць карову, а сама — за касу і ў поле. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
довари́ть сов. давары́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дава́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да даварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дава́раны
1. дова́ренный;
2. тех. нава́ренный, прива́ренный;
1, 2 см. давары́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дава́рваць несов.
1. дова́ривать;
2. тех. (прибавлять сваркой) нава́ривать, прива́ривать;
1, 2 см. давары́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
да..., прыстаўка.
1. Служыць для ўтварэння дзеясловаў са знач. завяршэння дзеяння, давядзення яго да канца, да якой-н. мяжы або дасягнення мэты, напр.: даварыць, даесці, дапісаць, дажыць, даплысці.
2. Служыць для ўтварэння дзеясловаў са знач. прыбаўлення да ранейшага, напр.: даатрымаць, дакупіць, даўкамплектаваць.
3. Удзельнічае ва ўтварэнні дзеясловаў на -цца, -ся са знач. дамагчыся чаго-н., напр.: дабудзіцца, дазваніцца, даклікацца.
4. Служыць для ўтварэння дзеясловаў на -цца, -ся са знач. адмоўнай ацэнкі вынікаў дзеяння, напр.: дабегацца, дагуляцца, даскакацца.
5. Служыць для ўтварэння прыметнікаў са знач.: ранейшы, які адбыўся да таго, што абазначана ўтваральнай асновай, напр.: даваенны, дакастрычніцкі, датэрміновы.
6. Служыць для ўтварэння прыслоўяў са знач. меры дзеяння, напр.: дабяла, дагала, дачыста, дапаўна, дап’яна, дапазна, дацямна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
да..., прыстаўка.
1. Надае дзеясловам значэнне а) давядзення дзеяння да поўнага завяршэння, канца; дасягнення мэты, мяжы якога‑н. дзеяння, напрыклад: даараць, дапісаць, давучыць, даварыць, дабегчы, дажыць, дабрацца, дазваніцца; б) папаўнення чаго‑н. да пэўнай меры, а таксама прыбаўкі звыш нормы, напрыклад: даліць, дасыпаць, дабавіць; в) (з часціцамі ‑ся, ‑ца, ‑цца) адмоўнай ацэнкі вынікаў дзеяння, напрыклад: дагуляцца, даскакацца, дастукацца.
2. Утварае прыметнік са значэннем: які адбываўся раней таго, што абазначана асновай, напрыклад: дакастрычніцкі, дарэформенны, дагістарычны.
3. У спалучэнні з кароткімі якаснымі прыметнікамі ўтварае прыслоўі спосабу дзеяння, напрыклад: дагала, дабяла, дачыста, дасуха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стра́ва, ‑ы, ж.
1. Пэўным чынам прыгатаваныя для яды прадукты харчавання. Малочная страва. □ Танька кіслай стравы не ела, ні буракоў, ні капусты, і маці адразу паставіла перад ёй кашу на неглыбокай талерцы і кубак з цёплым малаком. Ермаловіч. Са стала паляцела, перакуліўшыся, міска з варывам, лінула гарачай стравай бацьку на грудзі. Галавач. Манька падрыхтуе чыгункі, загадае Міхалку зварыць ці даварыць страву, выгнаць карову, а сама — за касу і ў поле: касі каса, пакуль раса! Лось. // Яда. За год вайсковага жыцця .. [Віктар] не зведаў стравы болей смачнай, чым звычайны, аржаны, спецыяльна высушаны хлеб. Навуменка.
2. Адзін з відаў яды, які падаецца на абед, снеданне або вячэру. — Смачна! — прыняўшыся есці першую страву, сказаў .. [Змітрок]. Ваданосаў. Але ж куцця была толькі асноваю сямейнай вячэры. Да яе прыбаўлялася яшчэ адзінаццаць страў або хоць бы хто колькі мог назбіраць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)