Гімна́стыка (БРС). Рус. гимна́стика, укр. гімна́стика. Запазычанне з ням. Gymnastik (< лац. gymnastica < грэч.) або з лац. gymnastica (< грэч.) ці франц. gymnastique (< лац. < грэч.). Першакрыніцай з’яўляецца грэч. γυμναστική τέχνη. Гл. Фасмер, 1, 407; Шанскі, 1, Г, 75. Рус. гимна́ст (> бел. гімна́ст, укр. гімна́ст) з франц. gymnaste (< лац. < грэч.); Шанскі, там жа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Іко́на. Ст.-рус. икона < ст.-слав. икона < с.-грэч. εἰκόνα ад ст.-грэч. εἰκών ’малюнак, абраз, падабенства’. Фасмер, 2, 125; Шанскі, 2, I, 46.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прагно́з прадбачанне, прадказанне, заснаванае на пэўных дадзеных’ (ТСБМ). Праз рус. прогно́з ’тс’ (параўн. Крукоўскі. Уплыў, 75 і наст.) з грэч. πρόγνωσις ’даведванне наперад; прадвызначэнне’ ад грэч. προ‑ ’паперад’ і γνωσις ’веданне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ліва́да ’агароджанае месца для жывёлы’ (шчуч., ДАБМ). Новае запазычанне з паўдн.-рус. або ўкр. гаворак: ливада, левада ’выган, агароджаны луг’ < [с.-грэч., н.-грэч. λιβάδι(ον) ’луг, абводненая раўніна’ (Фасмер, 2, 493).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мурэна ’марская рыба Murena helena L.’ (ТСБМ). Кніжнае запазычанне з рус. мурена, якое з ням. Muräne < лац. muraena < ст.-грэч. μύραινα < ст.-грэч. μῡρος ’марскі вугор’ (Махэк, ZfslPh, 18, 55; Фасмер, 3, 12).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гімн ’гімн’ (БРС). Рус. гимн, укр. гімн. Магчыма, запазычанне праз польск. мову з лац. hymnus (< грэч.), грэч. ὕμνος. Гл. Фасмер, 1, 407; падрабязна Шанскі, 1, Г, 73. Параўн. ст.-бел. гимнъ ’тс’ (Булыка, Запазыч., 82).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Геало́гія ’геалогія’ (БРС). Рус. геоло́гия, укр. геоло́гія. Паводле Фасмера (1, 402), запазычанне з польск. geologia або лац. geologia (< грэч.). Шанскі (1, Г, 54) мяркуе, што рус. геоло́гия < ням. Geologie (а гэта — утварэнне на базе грэч. элементаў).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляўка́с ’грунт пад афарбоўку або пазалоту на драўляных вырабах’ (ТСБМ). Запазычана з с.-грэч. λευκάς ’замазка з вапны і гліны’ < ст.-грэч. λευκός ’белы, ясны, сівы’, ’золата, змешанае са срэбрам’ (Фасмер, Этюды, 112; Мацэнаўэр, Cizí sl., 240).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дыяло́г ’дыялог’ (БРС). Рус. диало́г, укр. діало́г. Запазычанне праз рус. мову з франц. dialogue (< лац. < грэч.). Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 109–110. Фасмер (1, 512) дапускае магчымасць запазычання ў рус. мове і з ням. Dialog (< лац. < грэч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)