гнясці́ гл. гнесці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гнясці́

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гняту́ гняцё́м
2-я ас. гняце́ш гнецяце́
3-я ас. гняце́ гняту́ць
Прошлы час
м. гнё́ў гнялі́
ж. гняла́
н. гняло́
Загадны лад
2-я ас. гняці́ гняці́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час гняту́чы
гнетучы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гнясці́ несов., см. гне́сці

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гне́сці і гнясці́, гняту́, гняце́ш, гняце́; гняцём, гнецяце́, гняту́ць; гняці́; незак., каго-што і без дап.

1. Прыціскаць сваім цяжарам.

2. перан. Выклікаць непрыемнае пачуццё, мучыць.

Думкі гнятуць мяне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Нагнётка ’мазоль’ (Сл. ПЗБ). Ад нагнёсці (гл. гнясці) ’набіць’, параўн. іншую назву — набой.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

круши́ть несов.

1. крышы́ць; (разрушать) разбура́ць; (ломать) лама́ць; (уничтожать) знішча́ць;

2. (томить, угнетать) гнясці́, му́чыць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ацемянжа́ць ’рабіць заклапочаным, гнясці (разумова)’, ацемянжацца ’рабіцца заклапочаным’ (Нас.). Ад цемянжы́ць ’прыгнятаць’ з ’польск. ciemiężyć.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Талачы́ць ’выконваць талакою працу (вывозіць гной, вазіць бярвенне і пад.)’, ’святкаваць заканчэнне працы’, ’таптаць, мясіць, есці на корані (пра пасевы, траву)’ (ТСБМ), ’таптаць пасевы, траву’ (Некр. і Байк., Шат., Растарг.), ’збіваць, таптаць, мяць, ламаць нагамі (пасевы хлеба, гародніну, сенакос)’ (Нас.), талачы́ць, тало́чыць ’удзельнічаць у супольнай працы’ (Сл. ПЗБ), талачы́цца ’важдацца’ (Жд. 2); сюды ж талачня́ ’цісканіна, таўкатня’ (Ласт.), тало́ча ’тс’ (Сцяшк. Сл.), талачэ́ча ’таўкатня, бязладдзе’ (Адм.). Параўн. укр. толо́чити ’мяць, таптаць (пасевы, расліны); цягнуць, валачы’, рус. толочи́ть ’вытоптваць траву, пасевы’, польск. tłoczyć ’ціснуць; прыгнятаць, гнясці; таптаць’, ’пакідаць адлогам (поле)’, славац. tlačiť ’набіваць, напіхваць’, чэш. tlačiti ’ціснуць, піхаць, прыгнятаць’, в.-луж. tłóčič ’ціснуць, гнясці’, н.-луж. tłocyś ’таптаць, ціснуць’, серб.-харв. тла̏чити ’ціснуць; таптаць; прыціскаць, гнясці’, славен. tlačiti ’тс’, ст.-слав. тлачити ’біць, таўчы, прыгнятаць’. Прасл. *tolčiti ’ціснуць, гнясці, прыціскаць’ — шматкратны дзеяслоў ад прасл. *telkti ’біць, таўчы, гнясці’ або ўтварэнне ад назоўніка *tolkъ (гл. толак), гл. Борысь, 634; паводак Шустара–Шэўца (1509), каўзатыў ад *telkti (гл. таўчы).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выгнёстый ’выгнуты’ (брэсц., Нар. лекс.). Відаць, першапачаткова *выгінясты, што магло быць запазычана з польск.; параўн. wyginiać ’выгінаць’; малаверагодна сувязь з гнясці́ ’ціснуць, біць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Скнеціць, скнэ́тыты ‘сасцябаць (звычайна пра дождж)’, кнэ́тыты ‘біць, сцябаць’ (Клім.). Магчыма, да гнесці (гл.), параўн. укр. гніти́ти ‘гнясці; біць’, з аглушэннем пачатковага г.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)