гатава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Варыцца (пра ежу).
На пліце гатуецца крупнік.
У чайніку гатуецца вада (кіпіць).
2. да чаго або з інф. Рыхтавацца да чаго-н., да якой-н. дзейнасці (разм.).
Г. да вяселля.
|| зак. згатава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ту́ецца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гатава́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
гату́юся |
гату́емся |
| 2-я ас. |
гату́ешся |
гату́ецеся |
| 3-я ас. |
гату́ецца |
гату́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
гатава́ўся |
гатава́ліся |
| ж. |
гатава́лася |
| н. |
гатава́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
гату́йся |
гату́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
гату́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гатава́цца несов.
1. гото́виться, пригота́вливаться;
г. да вясе́лля — гото́виться к сва́дьбе;
2. (о пище) вари́ться;
3. (о воде) кипяти́ться;
4. страд. заготовля́ться, загота́вливаться, гото́виться, приготовля́ться, пригота́вливаться; вари́ться, стря́паться; кипяти́ться; см. гатава́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гатава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Варыцца (пра ежу). На кастры ў чыгунку гатавалася юшка. Гамолка. // Кіпець, кіпяціцца (пра ваду, чай).
2. да чаго або з інф. Разм. Рыхтавацца да чаго‑н., наважвацца зрабіць што‑н. Гатавацца да ад’езду. // Вывучаць што‑н., рыхтавацца да якой‑н. дзейнасці. Новае месца, новыя людзі і тая работа ў школе, якую трэба было распачынаць на гэтых днях і да якой .. [Лабановіч] так доўга гатаваўся, — усё гэта займала яго думкі, і яму было лёгка і добра. Колас.
3. Зал. да гатаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гатава́цца ’кіпець’ (Сл. паўн.-зах.). Паводле Сл. паўн.-зах., запазычанне з польск. gotować się ’тс’. Няпэўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
згатава́цца гл. гатавацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагатава́цца, ‑туецца; зак.
Гатавацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гото́виться
1. рыхтава́цца, гатава́цца;
2. страд. рыхтава́цца, гатава́цца; вары́цца; см. гото́вить;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кипяти́ться
1. кіпяці́цца; гатава́цца, па́рыцца;
2. перен. гарачы́цца; кіпе́ць;
3. страд. кіпяці́цца; гатава́цца, па́рыцца; см. кипяти́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
снаряжа́ться
1. разг. падрыхто́ўвацца, рыхтава́цца, гатава́цца; (в дорогу) збіра́цца;
2. страд. падрыхто́ўвацца, рыхтава́цца, гатава́цца; збіра́цца; забяспе́чвацца; см. снаряжа́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)