гарэ́лы, -ая, -ае.
Абпалены, папсаваны агнём, але не да канца спалены.
Г. блін.
Запахла гарэлым (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарэ́лы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
гарэ́лы |
гарэ́лая |
гарэ́лае |
гарэ́лыя |
| Р. |
гарэ́лага |
гарэ́лай
гарэ́лае |
гарэ́лага |
гарэ́лых |
| Д. |
гарэ́ламу |
гарэ́лай |
гарэ́ламу |
гарэ́лым |
| В. |
гарэ́лы (неадуш.)
гарэ́лага (адуш.) |
гарэ́лую |
гарэ́лае |
гарэ́лыя (неадуш.)
гарэ́лых (адуш.) |
| Т. |
гарэ́лым |
гарэ́лай
гарэ́лаю |
гарэ́лым |
гарэ́лымі |
| М. |
гарэ́лым |
гарэ́лай |
гарэ́лым |
гарэ́лых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гарэ́лы горе́лый, обгоре́лый, обгоре́вший;
~лая скары́нка — горе́лая ко́рка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Абпалены, папсаваны агнём. Гарэлы хлеб. Гарэлае палена. □ Грушу-бэру старанна Ад гарэлай кары Абчышчае стары. Броўка. / у знач. наз. гарэ́лае, ‑ага, н. [Зорын] убачыў вялікае зарыва, адчуў пах гарэлага. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гарэ́лы 1: «Горѣлаго шелига не стоишь» (Нас.). Насовіч мяркуе, што гарэ́лы ў гэтым сэнсе мае сувязь з гале́лы ’шелег (манета)’, гл.
Гарэ́лы 2 ’карычневы, руды’ (Сл. паўн.-зах.). Па паходжанню метафара: ’абгарэлы’ — ’абгарэлы, карычневы’ — ’карычневы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́смак, -у, м.
Дадатковы, пабочны смак чаго-н. у якой-н. ежы, а таксама асаблівы, характэрны смак чаго-н.
Гарэлы п.
П. сентыментальнасці (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пры́смак, ‑у, м.
1. Дадатковы, пабочны смак, які прымешваецца да смаку чаго‑н. Гарэлы прысмак. □ Сцяблінкі жуючы, яна адчула Не водар сена — водарасці пах, І далі той, што зноў іх паглынула, — Чужы, салёны прысмак на губах. Куляшоў.
2. перан. Адбітак, адценне. Прысмак сентыментальнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчэць, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і шчацінне. Сям-там на задворках п[а]лае агнём салома, а вецер разносіць гарэлы пах свіней шчэці. Колас. Жылісты, зарослы чорнай шчэццю мужык кіраваў да плыта. Радкевіч. Шчэць лясоў на вяршынях, на вышэйшых схілах то там, то тут танула ў клубах дыму, знікала з вачэй. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ума́заць, умажу, умажаш, умажа; зак., што.
1. Запэцкаць, забрудзіць. Умазаць лоб у сажу. □ [Сашка] вунь ужо ўюном палез паміж машын і пад машыны. І ўмажа што-небудзь, абавязкова ўмажа, не вопратку, дык рукі. «Беларусь». Боганчык стаў церці рукамі вочы — згледзеў, што чорныя пальцы: умазаў, калі бег праз гарэлы сасоннік. Пташнікаў.
2. Замацаваць што‑н. устаўленае растворам гліны, цэменту. Умазаць кацёл у печ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)