гарэ́лка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гарэ́лка |
гарэ́лкі |
| Р. |
гарэ́лкі |
гарэ́лак |
| Д. |
гарэ́лцы |
гарэ́лкам |
| В. |
гарэ́лку |
гарэ́лкі |
| Т. |
гарэ́лкай гарэ́лкаю |
гарэ́лкамі |
| М. |
гарэ́лцы |
гарэ́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гарэ́лка², -і, ДМ -лцы, ж.
Моцны алкагольны напітак.
○
Царская гарэлка — сумесь азотнай кіслаты з салянай.
|| ласк. гарэ́лачка, -і, ДМ -чцы, ж.
|| прым. гарэ́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарэ́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці, газу.
Пліта на чатыры гарэлкі.
|| прым. гарэ́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарэ́лка I ж., тех. горе́лка
гарэ́лка II ж. во́дка;
○ ца́рская г. — хим. ца́рская во́дка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гарэ́лка 1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці або газу з пэўнай мэтай. Газавая гарэлка.
гарэ́лка 2, ‑і. ДМ ‑лцы, ж.
Моцны алкагольны напітак; сумесь віннага спірту з вадой. Пракоп даўно ўжо не піў гарэлкі, і хмель.. стукнуў яму ў галаву. Колас.
•••
Царская гарэлка — сумесь азотнай і салянай кіслот, якая растварае золата, плаціну і некаторыя інш. металы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гарэ́лка 1 ’гарэлка’ (да гарэ́ць) (БРС). Відавочна, запазычанне з рус. горе́лка ’тс’.
Гарэ́лка 2 ’гарэлка, спіртны напітак’ (БРС, Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Сцяц. Нар., Сл. паўн.-зах.). Рус. горе́лка, укр. горі́лка. Утварэнне па польскаму узору: польск. gorzałka (да *gorzały ’гарэлы’ < gorzeć ’гарэць’). Гл. Фасмер, 1, 440; Слаўскі, 1, 322. Падрабязна Сцяц. Нар., 72.
Гарэлка 3 ’адтуліна ў бучы’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, метафара да гарэ́лка 1 (паводле знешняга падабенства з варонкай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́дка гарэ́лка, -кі ж.;
ца́рская во́дка хим. ца́рская гарэ́лка;
кре́пкая во́дка мо́цная гарэ́лка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ві́скі, нескл., н.
Моцная англійская і амерыканская гарэлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ханжа́
‘кітайская хлебная гарэлка’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ханжа́ |
| Р. |
ханжы́ |
| Д. |
ханжы́ |
| В. |
ханжу́ |
| Т. |
ханжо́й ханжо́ю |
| М. |
ханжы́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пярцо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Гарэлка, настоеная на перцы.
|| прым. пярцо́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)