гарэ́лка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. гарэ́лка гарэ́лкі
Р. гарэ́лкі гарэ́лак
Д. гарэ́лцы гарэ́лкам
В. гарэ́лку гарэ́лкі
Т. гарэ́лкай
гарэ́лкаю		 гарэ́лкамі
М. гарэ́лцы гарэ́лках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

гарэ́лка², -і, ДМ -лцы, ж.

Моцны алкагольны напітак.

○

Царская гарэлка — сумесь азотнай кіслаты з салянай.

|| ласк. гарэ́лачка, -і, ДМ -чцы, ж.

|| прым. гарэ́лачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарэ́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці, газу.

Пліта на чатыры гарэлкі.

|| прым. гарэ́лачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарэ́лка I ж., тех. горе́лка

гарэ́лка II ж. во́дка;

○ ца́рская г. — хим. ца́рская во́дка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гарэ́лка ​1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці або газу з пэўнай мэтай. Газавая гарэлка.

гарэ́лка ​2, ‑і. ДМ ‑лцы, ж.

Моцны алкагольны напітак; сумесь віннага спірту з вадой. Пракоп даўно ўжо не піў гарэлкі, і хмель.. стукнуў яму ў галаву. Колас.

•••

Царская гарэлка — сумесь азотнай і салянай кіслот, якая растварае золата, плаціну і некаторыя інш. металы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГАРЭ́ЛКА,

моцны алкагольны напітак; сумесь рэктыфікаванага этылавага спірту (40—56 аб’ёмных %) са змякчанай вадой. Для прыгатавання гарэлкі водна-спіртавую сумесь прапускаюць праз актываваны вугаль, потым фільтруюць. Розныя віды гарэлкі маюць цукар, пітную соду, ацэтат натрыю і інш. Перагонкай зброджаных пладоў і ягад атрымліваюць гарэлку вінаградную, вішнёвую і да т.п.

т. 5, с. 79

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«ГАРЭ́ЛКА»,

бел. нар. гульня. Удзельнікі (колькасць не абмежаваная, але патрэбны няцотны лік) становяцца парамі ў адну калону. Хто застаўся без пары — вядучы. Ён ідзе ўперадзе калоны і прыгаворвае: «Гары, гары масла, каб не згасла. Званы звіняць, птушкі ляцяць. Апошнія ўздагон!». Пры слове «ўздагон» апошняя пара павінна выбегчы ўперад і ўзяцца за рукі. Вядучы стараецца іх апярэдзіць і схапіць каго-н. за руку. Хто застаецца адзін (без пары), становіцца вядучым, і гульня працягваецца.

Я.Р.Вількін.

т. 5, с. 79

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гарэ́лка​II ж (алкагольны напітак) Bránntwein m -(e)s, -e, Schnaps m -es, Schnäpse, Wódka m -s, -s;

ца́рская гарэ́лка хім Königwasser n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гарэ́лка​I ж спец (прыстасаванне для спальвання) Brénner m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Гарэ́лка 1 ’гарэлка’ (да гарэ́ць) (БРС). Відавочна, запазычанне з рус. горе́лка ’тс’.

Гарэ́лка 2 ’гарэлка, спіртны напітак’ (БРС, Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Сцяц. Нар., Сл. паўн.-зах.). Рус. горе́лка, укр. горі́лка. Утварэнне па польскаму узору: польск. gorzałka (да *gorzały ’гарэлы’ < gorzeć ’гарэць’). Гл. Фасмер, 1, 440; Слаўскі, 1, 322. Падрабязна Сцяц. Нар., 72.

Гарэлка 3 ’адтуліна ў бучы’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, метафара да гарэ́лка 1 (паводле знешняга падабенства з варонкай).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)