гаршчо́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. гаршчо́к гаршкі́
Р. гаршка́ гаршко́ў
Д. гаршку́ гаршка́м
В. гаршчо́к гаршкі́
Т. гаршко́м гаршка́мі
М. гаршку́ гаршка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гаршчо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.

Гліняная пасудзіна са звужаным дном для варкі стравы, для малака, для пакаёвых раслін і пад.

Смачны баршчок, ды малы г. (прыказка). Калі гаспадар з гаспадыняю сварацца, дык у гаршку трасца варыцца (прыказка).

|| памянш. гаршчо́чак і гаршчэ́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.

|| прым. гаршко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гаршчо́к (род. гаршка́) м. горшо́к;

◊ ад гаршка́ паўвяршка́ — от горшка́ два вершка́;

як у гаршку́ кіпе́ць — как в котле́ кипе́ть;

загляда́ць у чужы́ г. — загля́дывать в чужо́й горшо́к;

змяня́ць гаршкі́ на глі́ну — променя́ть куку́шку на я́стреба;

не святы́я гаршкі́ ле́пяць — посл. не бо́ги горшки́ обжига́ют;

пабра́таўся г. з катло́м — посл. гусь свинье́ не това́рищ

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гаршчо́к, ‑шка, м.

Круглая выпуклая гліняная пасудзіна са звужаным дном для гатавання стравы. Маці пачала вымаць з печы гаршкі з ядою. Дамашэвіч. Пільнуйся гаспадаркі, будуць у гаршку скваркі. Прыказка. // Прадаўгаватая гліняная пасудзіна ў выглядзе ўсечанага конуса для хатніх раслін. // Пасудзіна для мачы і спаражненняў. Начны гаршчок.

•••

Ад гаршка паўвяршка — пра недарослага, нясталага чалавека.

Заглядаць у чужы гаршчок гл. заглядаць.

Змяняць гаршкі на гліну гл. змяняць.

Не святыя гаршкі лепяць гл. святы.

Як у гаршку кіпець гл. кіпець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гаршчо́к ’гаршчок’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Рус. горшо́к (дыял. памянш. горщёчек), укр. горщо́к. Лічыцца памяншальнай формай ад слав. *gъrnъ і яго вытворных (*gъrnьcь). Гл. Фасмер, 1, 445. Падрабязна Трубачоў, Ремесл. терм., 191–200.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гаршчок / з чыгуну: чыгун; гарнушак (разм.); саган, казан (абл.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

трэ́снуты, -ая, -ае.

Надколаты, з трэшчынай.

Т. гаршчок.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скле́пнік

‘гаршчок’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. скле́пнік скле́пнікі
Р. скле́пніка скле́пнікаў
Д. скле́пніку скле́пнікам
В. скле́пнік скле́пнікі
Т. скле́пнікам скле́пнікамі
М. скле́пніку скле́пніках

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гарну́шак, -шка, мн. -шкі, -шкаў, м. (разм.).

Невялічкі гаршчок.

|| прым. гарну́шкавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

обливно́й паліва́ны;

обливно́й горшо́к паліва́ны гаршчо́к;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)