Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гаршчо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
Гліняная пасудзіна са звужаным дном для варкі стравы, для малака, для пакаёвых раслін і пад.
Смачны баршчок, ды малы г. (прыказка). Калі гаспадар з гаспадыняю сварацца, дык у гаршку трасца варыцца (прыказка).
|| памянш.гаршчо́чакігаршчэ́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
|| прым.гаршко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гаршчо́к (род. гаршка́) м. горшо́к;
◊ ад гаршка́ паўвяршка́ — от горшка́ два вершка́;
як у гаршку́ кіпе́ць — как в котле́ кипе́ть;
загляда́ць у чужы́ г. — загля́дывать в чужо́й горшо́к;
змяня́ць гаршкі́ на глі́ну — променя́ть куку́шку на я́стреба;
не святы́я гаршкі́ ле́пяць — посл. не бо́ги горшки́ обжига́ют;
пабра́таўся г. з катло́м — посл. гусь свинье́ не това́рищ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гаршчо́к, ‑шка, м.
Круглая выпуклая гліняная пасудзіна са звужаным дном для гатавання стравы. Маці пачала вымаць з печы гаршкі з ядою.Дамашэвіч.Пільнуйся гаспадаркі, будуць у гаршку скваркі.Прыказка.// Прадаўгаватая гліняная пасудзіна ў выглядзе ўсечанага конуса для хатніх раслін. // Пасудзіна для мачы і спаражненняў. Начны гаршчок.
•••
Ад гаршка паўвяршка — пра недарослага, нясталага чалавека.
Заглядаць у чужы гаршчокгл. заглядаць.
Змяняць гаршкі на глінугл. змяняць.
Не святыя гаршкі лепяцьгл. святы.
Як у гаршку кіпецьгл. кіпець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАРШЧО́К,
гліняная пасудзіна для гатавання гарачай стравы, захоўвання вадкіх і сыпкіх рэчываў і інш. Вядомы з эпохі неаліту і з’яўляецца вызначальнай прыкметай гэтай эпохі. У археал. даследаваннях для вызначэння ўстойлівасці традыцый розных груп насельніцтва, часу іх існавання, этнічнай прыналежнасці помніка, спецыфікі культуры, генетычнай сувязі паміж асобнымі культурамі і інш. найважнейшае значэнне маюць форма, тэхналогія вырабу і арнаментацыя гаршчка. Напачатку гаршчок ляпілі, у т. л. з глінянай стужкі, з 10 ст. іх сталі вырабляць на ганчарным крузе, абпальвалі ў ганчарным горне. Рэгіянальныя асаблівасці гаршчка ў іх выкарыстанні, формах, памерах на Беларусі замацаваліся ў мясц. назвах: абеднік, адынец, варэйка, гарлач, гладыш, гляк, збан, злівач, склепнік, слоік, спарыш і інш.