гарсэ́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. гарсэ́т гарсэ́ты
Р. гарсэ́та гарсэ́таў
Д. гарсэ́ту гарсэ́там
В. гарсэ́т гарсэ́ты
Т. гарсэ́там гарсэ́тамі
М. гарсэ́це гарсэ́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гарсэ́т, -а, М -сэ́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Шырокі пругкі пояс для сцягвання таліі, які носяць пад адзеннем.

2. Цвёрды і шырокі артапедычны пояс, які выкарыстоўваецца пры захворваннях пазваночніка.

Гіпсавы г.

3. Безрукаўка ў традыцыйным касцюме беларускіх жанчын.

Вышываны г.

|| прым. гарсэ́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарсэ́т м. корсе́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гарсэ́т, ‑а, М ‑сэце, м.

1. Шырокі пруткі пояс, які носяць пад сукенкай для сцягвання таліі і надання стройнасці фігуры.

2. Састаўная частка беларускага народнага жаночага касцюма ў выглядзе безрукаўкі.

3. Бандаж, які носяць на верхняй частцы тулава пры захворванні або скрыўленні пазваночніка. Гіпсавы гарсэт.

[Фр. corset.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гарсэ́т ’гарсэт’ (БРС, Нас.: гарсе́т; Касп., Сл. паўн.-зах.), таксама ’кабат, безрукаўка, станік’, ґарсэт (Сл. паўн.-зах., Шат., Сцяшк., Жд. 1). Запазычанне з польск. gorset ’тс’ (< франц. corset). Гл. Слаўскі, 1, 321; Кюнэ, Poln., 56. Параўн. Фасмер, 2, 338.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

корсе́т гарсэ́т, -та м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шнурава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; незак.

Зацягваць на сабе што-н. шнуруючы.

Ш. ў гарсэт.

|| зак. зашнурава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. шнурава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Лейбік ’безрукаўка’ (Малч. Компл.). Запазычана з польск. lejьik, lajьik ’прасторны жаночы жакет, візітка’, ’мужчынскі кафтан’, ’верхняя частка ваеннага мундзіра’, якое разам з чэш. lajьik, славац. lajьik, серб.-харв. ла}бек, ла/б, славен. lajьie паходзіць з ням. дыял. leib ’камізэлька, блузка, гарсэт’, ням. Leibchen ’безрукаўка’ (Слаўскі, 4, 121).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шнуро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шнураваць.

2. Р мн. ‑ровак. Шнур або шнурок на якім‑н. адзенні і пад., пэўным чынам размешчаны, працягнуты, а таксама прашнураванае месца. Скрозь слой бруду на блясе цьмяна віднеўся малюнак: бліскучы бот, а побач — чаравік без шнуровак. Карпюк. Шнуроўка колеру зары, Пагляд, што бляск рубінавы, І сарафан агнём гарыць, Каралі — арабініны. Ляпёшкін. // Уст. Частка жаночай сукенкі, якая сцягваецца шнурком; гарсэт. Мураўёўна нізка звесіла галоўку, Бо занадта зацягнулася ў шнуроўку. Багдановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зацягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.

1. што. Сілай, угаворамі прывесці, прымусіць зайсці куды-н. (разм.).

З. у госці.

З. у клуб.

2. што. Уцягнуць у сярэдзіну, у вузкую адтуліну або засмактаць¹.

З. нітку ў іголку.

З. у дрыгву.

3. што. Удыхнуць у сябе (дым, паветра і пад.), закурыць (разм.).

З. носам паветра.

З. люльку.

4. што чым. Абвалакаючы, пакрыць поўнасцю.

Хмары зацягнулі неба.

Рану зацягнула (безас.; пра тонкую плёнку пры загойванні).

5. што. Завесіць.

З. фіранку.

6. што. Туга завязаць, сцягнуць.

З. гарсэт.

7. што і з чым. Затрымаць, замарудзіць заканчэнне чаго-н.

З. сяўбу.

З. з водзывам на кнігу.

8. што. Заспяваць (разм.).

З. песню.

|| незак. заця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. заця́гванне, -я, н. (да 2, 3, 5—8 знач.) і заця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 4, 7 і 8 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)