Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гамэ́рня
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гамэ́рня |
гамэ́рні |
| Р. |
гамэ́рні |
гамэ́рань
гамэ́рняў |
| Д. |
гамэ́рні |
гамэ́рням |
| В. |
гамэ́рню |
гамэ́рні |
| Т. |
гамэ́рняй
гамэ́рняю |
гамэ́рнямі |
| М. |
гамэ́рні |
гамэ́рнях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гамэ́рня ж., см. гама́рня
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гама́рня і гамэ́рня, -і, ж. (разм.).
1. Шматгалосы крык, бязладная размова.
І слова не разабраць у такой гамэрні.
2. Вялікае няўтульнае памяшканне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Гамэ́рня ’сварка’ (Жд. 2). Запазычанне з польск. hamernia ’гамарня; плавільны завод і да т. п.’ Значэнне тут другаснае (параўн. гама́рня 2, гл.). Форма гамэ́рня пацвярджае, што і гама́рня 1 была запазычана непасрэдна з польск. мовы (насуперак Рудніцкаму, 553–554, які выводзіў гамарня прама з ням. крыніцы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гама́рня і гамэ́рня, ‑і, ж.
Разм.
1. Шматгалосы крык, бязладная гаворка. Словы ледзьве можна было распазнаць паміж той гамарні, якая цяпер тварылася на дварэ. Чарот.
2. Пра вялікае няўтульнае памяшканне (першапачаткова — як месца шумных зборышчаў). Што .. [Міхал] будзе адзін рабіць у гэтай гамарні? Гэта ж не жарты: тры пакоі, калі мець на ўвазе кухню. Васілевіч.
3. Уст. Металаапрацоўчая майстэрня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гама́рня, ’медны завод’ (Нас.), ’рудня, медзеплавільная майстэрня, плавільны завод’ (Яшкін). Укр. гама́рня ’металаплавільны завод’. Як можна меркаваць, гэта запазычанне З польск. hamernia ’тс’ (а гэта да ням. Hammer ’молат’); параўн. ст.-бел. XVI ст. гамеръ ’кузня’ < польск. hamer < ням. (Булыка, Запазыч., 78). Рудніцкі (553–554) бачыць крыніцу запазычання прама ў ням. Hammerwerkstatt (без польскага пасрэдніцтва). Такая версія гісторыі адпаведных слоў вельмі няпэўная. Параўн. форму гамэ́рня (гл.) з другасным значэннем, якая, як здаецца, пацвярджае магчымасць польскага пасрэдніцтва.
Гама́рня 2 ’шумная гутарка’ (Шат.), ’шум, садом’ (Касп.), ’гамарня, шумнае месца’ (Бяльк.), ’шумнае месца; будынак музычнай установы; школа’ (Яшкін). Укр. гама́рня ’крык, шум’ (гл. Рудніцкі, 553). Па паходжанню ідэнтычнае з гама́рня 1 ’плавільны завод і да т. п.’ (гл.). Перанос значэння ’плавільны завод, майстэрня і да т. п.’ — ’шумнае месца’, ’шум, гутарка і г. д.’ не патрабуе дакладная паяснення. Параўн. гамэ́рня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)